Gevangenis Vorst: 200 procent overbevolking

De cijfers liegen er niet om: de gevangenis van Vorst is met 734 gevangenen voor 402 plaatsen zwaar overbevolkt, met gemiddeld 200 procent. De vleugels C en D kennen zelfs een overbevolking van 235 procent.

Vandaag ontvangt de minister van Justitie, Annemie Turtelboom, een brief waarin de toestand van overbevolking in Vorst wordt aangeklaagd, zegt het Internationaal Observatorium van de gevangenissen (OIP).

Overbevolking

De cijfers liegen er niet om: de gevangenis van Vorst is met 734 gevangenen voor 402 plaatsen zwaar overbevolkt, met gemiddeld 200 procent. De vleugels C en D kennen zelfs een overbevolking van 235 procent. ‘De gevangenis is quasi onbewoonbaar. Plafonds staan op instorten en er zijn vloerverzakkingen. De leefomstandigheden zijn beneden alle peil: de gevangenen zitten met drie in cellen van één of twee personen.

HygiëneDe basisregels van de hygiëne kunnen niet worden nageleefd. Zo is momenteel de keuken gesloten op bevel van het FAVV (Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen) dat de conformiteit een dezer dagen, na de werkzaamheden, komt controleren. Ook de douches zijn geregeld defect : gedurende tien dagen werkten noch de douches van vleugel A noch die van vleugel B’, aldus Juliette Moreau van het Internationaal Observatorium van de gevangenissen (OIP, Observatoire International des Prisons).

Brief

Op 27 maart verzamelen de Nederlandstalige en de Franstalige ordes van de balie van Brussel, het Internationaal Observatorium van de gevangenissen (Belgische afdeling), de Les Ordres français et néerlandais du barreau de Bruxelles, de Association syndicale des magistrats, de Franstalige Ligue des droits de l’homme, en de Toezichtscommissie van de gevangenis van Vorst. Ze zijn de ondertekenaars van de brief aan minister Turtelboom. Met hun actie willen ze de toestand in de gevangenissen in België, en meer bepaald in Vorst nog maar eens aanklagen, in de hoop dat er eindelijk wordt gereageerd.

Verouderd

‘De gevangenis is in een erbarmelijke staat’, aldus Moreau. ‘Ze is erg verouderd. De vakbonden denken eraan de burgemeester van Vorst te vragen de gevangenis onbewoonbaar te verklaren en ze te sluiten, zoals dat gebeurde in Verviers. Maar dat lost het probleem niet op, noch voor de cipiers die werkloos worden en zeker niet voor de gevangenen. Die zullen mogelijk in betere omstandigheden terechtkomen, maar zich ver weg bevinden van hun familie en hun proces.’

Amper familiebezoek

Behalve de vreselijke leefomstandigheden worden ook de fundamentele rechten van de gevangenen steeds weer met voeten getreden: ze krijgen niet de integratietaken waar ze recht op hebben, krijgen amper familiebezoek, en het transport naar het justitiepaleis raakt vaak vertraagd waardoor sommige processen niet tijdig kunnen gevoerd worden. ‘De toestand is zo erg dat de Franstalige Ligue des Droits de l’Homme het idee bestudeert om België eventueel aan te klagen bij het Europees Hof van de Rechten van de Mens’, zegt een insider. Bij de Ligue willen ze daarover geen commentaar kwijt.

Kortgeding

Ook bij de balies denken ze aan harde acties. Ze overwegen of er geen mogelijkheden zijn om de staat in een kortgeding te doen veroordelen, zegt een insider. ‘Het geduld is op’, klinkt het bij het OIP. ‘De staat voert geen consequente politiek rond het gevangenisbeleid met het oog op minder gevangenen en dat moet veranderen.’

Nieuwe cellen

Het jongste rapport van het CPT (Europees Comité voor de Preventie van Foltering en Onmenselijke of Vernederende Behandeling of Bestraffing) van de Raad van Europa van juli 2010 stelde de ernst van de overbevolking in de Belgische gevangenissen ook al aan de kaak. Het CPT wees er toen ook op, dat nieuwe gevangenissen bouwen het probleem niet zal oplossen. Uit studies blijkt immers dat de gevangenispopulatie doorgaans toeneemt samen met het aantal cellen. Nochtans is dat precies wat het Masterplan 2008-2012 beoogt als voornaamste maatregel in de strijd tegen de overbevolking met een extra bouw van 2000 cellen. ‘Het grootste probleem is het gebrek aan een coherent gevangenisbeleid’, aldus nog het CPT.

Alternatieve straffen

‘Soms worden alternatieve gevangenissen naar voor geschoven als een uitweg, maar ook dat zal het probleem niet oplossen’, klinkt het bij het OIP. ‘De alternatieve straffen zijn niet echt alternatief, ze verhogen alleen het aantal straffen die worden toegepast.’ Het is afwachten op een reactie van de minister.

Ingrid Van Daele