Bert Bultinck

‘Geef een socialist een moral high ground en hij klimt erop’

Bert Bultinck Hoofdredacteur van Knack

‘Het Europese socio-economische luik van de nieuwe SP.A-voorstellen biedt wél inspiratie,’ vindt Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck. ‘Het maakt de loze kreten over een ‘sociaal Europa’ eindelijk concreet en afdwingbaar.’

Zou er nog ergens een Wetstraatwatcher rondlopen die de sociaaldemocratie nog níét heeft doodverklaard? Overlijdensberichten over de socialisten zijn niet langer modieus, ze zijn ondertussen een cliché. Nagenoeg iedereen voorspelt dat de SP.A de kelk tot de bodem zal moeten leegdrinken. De nederlagen van de PvdA van Lodewijk Asscher in Nederland en van de PS van Benoît Hamon in Frankrijk zijn dramatische voortekenen. De haperende spurt van Martin Schulz in Duitsland en de nog altijd magere vooruitzichten voor Jeremy Corbyn in het Verenigd Koninkrijk zorgen ook al niet voor zonnetjes in het volkshuis. In eigen land zet niemand geld in op John Crombez.

Geef een socialist een moral high ground en hij klimt erop

Dat kan een voordeel zijn. Met aanhoudende verliesverwachtingen kun je verrassende dingen doen. Plots uitpakken met een goed idee, bijvoorbeeld. Exact drie jaar na de defenestratie bij de verkiezingen van 2014 zijn de ergste wonden ondertussen wellicht gelikt. Ja, oppositie voeren blijft moeilijk: het gekrakeel binnen de regering is zo luid dat de socialisten het kreupelhout wel moesten opzoeken. Dat is sneu voor wie op zoek is naar een nieuwe Louis Tobback: er is niemand bij de socialistische parlementsleden die nog ‘Caligula!’ roept – misschien zijn er ook niet veel meer die Caligula kennen. Maar het is precies in de duisternis dat de sluwste plannen kunnen worden gesmeed. Dat het gefluister over een rood-groene samenwerking in Antwerpen ook dit weekend weer als voorbarig werd afgedaan, past bij die revalidatie in het verborgene. Groen-voorzitster Meyrem Almaci sprak van ‘huiswerk’ en ‘oefeningen’ dat het een lieve lust was, en nog meer voetjesgeschuifel. Maar niemand sprak het scenario met klem tegen; zijzelf nog het minst.

En wat nog belangrijker is: zij sprak ook niet tegen dat in die samenwerking de groene sterkhouder Wouter Van Besien weleens de kopman zou kunnen worden. Het is een keuze die zou getuigen van een hersteld inschattingsvermogen en – tegenwoordig gebeuren de raarste dingen – misschien zelfs een vorm van bescheidenheid van de Vlaamse socialisten. Meer dan de angst en het cynisme dat Almaci de huidige Antwerpse burgemeester aanwrijft, wordt de groeiende zelfgenoegzaamheid van de N-VA de achilleshiel van zijn rechts-separatistische project. Je kunt maar zoveel keer roepen dat er geen alternatief is. Voor je het weet gooit een herboren groen-rood het op tafel.

Niet dat de SP.A nu alles op een rijtje heeft. Het op algemene stilte onthaalde congres ‘Europa linksaf’ leverde een karrenvracht aan goedgekeurde resoluties op, maar ook veel vraagtekens. Snel wordt duidelijk hoezeer het regeringsverleden de socialisten wél nog parten speelt. De congrestekst vermeldt maar liefst drie keer de beruchte Oxfam-stelling dat de acht rijkste mensen ter wereld even rijk zijn als de armste helft van de wereldbevolking. Maar sinds de Derde Weg van Tony Blair, Bill Clinton en andere Genossen der Bosse kan John Crombez niet zomaar de ongelijkheidsagenda van Thomas Piketty claimen. Eerst verzuimen om, in eigen land, onder Paars de reserves op te bouwen, vlot meehelpen aan de wereldwijde deregulering, en dan jammeren dat de rijkdom toch zo ongelijk verdeeld is? Daar trapt geen Vlaming in.

Oppositie voeren blijft moeilijk: het gekrakeel binnen de regering is zo luid dat de socialisten het kreupelhout wel moesten opzoeken

Ook de luid verkondigde ethische principes die als paddenstoelen uit de morsige congresgrond opschieten roepen vragen op. Ze zijn nog altijd de SP.A: geef een socialist een moral high ground en hij klimt erop. In de congresteksten is de partij zeer begaan met alle leed ter wereld, maar uiteindelijk pleit ze toch voor een strikt terugkeerbeleid voor ‘irreguliere’ migranten. De SP.A neemt dus afstand van wat Theo Francken zegt, maar haast niet van wat hij doet. De aantrekkingskracht van de eigen idealen kan een motor zijn, zelfs al gaapt er een kloof met de praktijk. Dat is de morele drive die socialisten, net als katholieken, aan een betere wereld doet timmeren. Maar electoraal blijft die kloof een lastig verhaal.

Toch flikkert er een zwak lichtje aan het eind van de tunnel. Het Europese socio-economische luik van de nieuwe SP.A-voorstellen biedt wél inspiratie, met een Europees fonds dat bijspringt als de werkloosheid in een lidstaat fel de hoogte inschiet. Het maakt de loze kreten over een ‘sociaal Europa’ – vroeger het sein om in slaap te vallen – eindelijk concreet en afdwingbaar. In Frankrijk heeft Emmanuel Macron bewezen dat de ‘Ode an die Freude’ een nieuw begin kan zijn. Misschien blijkt volgend jaar dat groen het beste is wat rood in lange tijd is overkomen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content