Gatz laat dansgezelschap van Fabre doorlichten na getuigenissen van grensoverschrijdend gedrag

Minister Sven Gatz heeft zijn administratie de opdracht gegeven om na te gaan wat er binnen het gezelschap Troubleyn precies gebeurd is.

Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz (Open Vld) neemt de open brief van verschillende dansers die met Jan Fabre hebben gewerkt, ernstig. De dansers geven aan grensoverschrijdend gedrag te hebben ervaren bij Troubleyn, het dansgezelschap van Fabre.

In het Radio 1-programma ‘De Ochtend’ zei Gatz dat hij tien dagen geleden over de zaak is ingelicht. ‘Ik ben bezorgd over de inhoud van de brief. Elke klacht rond grensoverschrijdend gedrag dient ernstig genomen te worden. Of het nu om ongepaste, al dan niet seksuele toespelingen gaat of ongewenste fysieke contacten. Iedereen, ook in de cultuur- en mediasector, moet op een integere manier en met vertrouwen kunnen werken’, zegt Gatz.

Het departement Cultuur, Jeugd en Media zal de zaak nu onder de loep nemen. ‘Een doorlichting door mijn administratie geeft de mogelijkheid om alle partijen aan het woord te laten. Ik wacht de conclusies van mijn administratie af om eventueel verdere stappen te ondernemen,’ zegt Gatz in een mededeling.

Troubleyn krijgt subsidies van de Vlaamse overheid. De regelgeving bepaalt dat gesubsidieerde organisaties het arbeidsrecht toepassen en zich dus niet inlaten met grensoverschrijdend gedrag, zei Gatz op de radio.

In zijn mededeling verwijst Gatz naar het onderzoek dat hij liet uitvoeren naar grensoverschrijdend gedrag in de media- en cultuursector. Daaruit bleek dat de helft van de vrouwen in die sectoren grensoverschrijdend gedrag hadden ervaren. Eén op vier vrouwen uit de cultuursector gaf aan het voorbije jaar ongewenste fysieke of seksuele toenaderingen te hebben ervaren. Vier procent zei dat ze gedwongen of gechanteerd werden om seksueel contact te hebben.

Naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek, stelde de minister samen met de sectoren en de vakbonden, een actieplan voor om de problematiek aan te pakken.

Vakbonden: ‘Toxische cultuur’

Ook de vakbonden hebben inmiddels gereageerd. Volgens Robrecht Vanderbeeken, algemeen secretaris ACOD Cultuur, is het algemeen bekend dat de methodologie bij Fabre veeleisend is qua lichamelijkheid en uithouding. ‘Dansers zijn bereid ver te gaan, op voorwaarde dat er respect is. Daar loopt het mis, en dat dit misloopt is ook een publiek geheim in de theaterwereld. Maar wat moet je als freelancer doen in zo’n toxische structuur?’, reageert hij.

Volgens de vakbondsman ging de bal aan het rollen toen danseres Ilse Ghekiere vorig jaar het stuk #Wetoo: waarover dansers spreken wanneer ze spreken over seksisme publiceerde op rekto:verso, de website die ook de open brief publiceerde. Ghekiere opende een internationale facebook-groep om zaken te bespreken en startte de beweging Engagement.

‘De beweging Engagement gaf een momentum aan de dansers om solidair te werken en de moed te vinden samen iets te doen. Wie de voorstellingen kent, weet dat het om sterke vrouwen gaat, die zeggen dit dus niet zomaar’, aldus Vanderbeeken. De vakbond werkt al langer samen met Ghekiere en collega’s, klinkt het.

Omdat 80 procent van de mensen in de sector met tijdelijke contracten werkt, is de drempel vaak te hoog om grensoverschrijdend gedrag aan te kaarten. Dat zegt Ine Hermans, sectorverantwoordelijke podiumkunsten en cultuur van de christelijke bediendebond LBC. ‘We willen dat in de sector het debat gevoerd wordt en dat de risicofactoren goed in kaart gebracht wordt’, zegt Ine Hermans. Het gaat dan bijvoorbeeld om de ‘precaire situatie’ waarin vele medewerkers zich bevinden. Tachtig procent werkt bijvoorbeeld met een tijdelijk contract en hangt voor nieuwe opdrachten dus af van audities. ‘Dan is de schrik er om ‘neen te zeggen’, om een kritische stem te laten horen.’

Maar er zijn ook andere risicofactoren. Zo zijn de werkomstandigheden bijvoorbeeld vaak niet alledaags: lange werkdagen en veel samen op de baan of bijvoorbeeld het gebruik van het lichaam bij dansers. Er is wel al een actieplan opgemaakt tegen grensoverschrijdend gedrag in de cultuursector, voegt ze nog toe. Hermans vraagt ook een ‘laagdrempelig aanspreekpunt’ in de sector. Ook moet er meer sociaal overleg komen omdat er veel kleine organisaties en gezelschappen zijn, zonder vertegenwoordigers van de bonden. ‘Als het daar misgaat, moeten de mensen zelf hun nek uitsteken, met alle risico’s van dien.’