Flamingant en links: ‘Vlaanderen heeft geen nood aan ‘correcties’, wel aan een sociaal beleid’

‘Samenleven in Vlaanderen is geen afschakel- maar een opbouwplan’, schrijft Johan Velghe van Vlinks, een nieuwe groepering binnen de Vlaamse Beweging die zowel vlaams-nationalistisch als links geïnspireerd is. ‘Dat is geen paternostervloek, maar integendeel een verhaal met stevige roots.’

Bepaalde begrippen of fenomenen doen mij aan geuren denken. Die Vlaamse beweging van het type ‘hond loopt achter zijn staart aan’ dringt mij patchouli op, die zwaar zoet kruidige neusverlammende damp.

Het ruige kruid met de harige stengel, pogostemon cablin, wordt heel wat eigenschappen toegeschreven in onze levensstrijd tegen depressiviteit en angsten, tegen jeuk, eczeem, aambeien, voetschimmels,… zelfs tegen frigiditeit. Maar patchouli, met de dromerige sfeer haar eigen, roept inzonderheid de associatie met de jaren ’70 op, met flower power.

Nu weet ik wel dat het flower powergehalte van de Vlaamse beweging verwaarloosbaar klein was, maar daar snuif ik toch vooral de muffe geur van het verleden op.

Gelukkig getuigen geuren en smaken van evolutief en combineerbare eigenschappen. Vlaams én links is geen paternostervloek. En toch is ‘Vlaams en links, een tegenspraak van jewelste’ de meest gehoorde opmerking naar aanleiding van het recent hoofd-boven-het-Vlaamse-maaiveld-steken van sociaalflaminganten en progressieven via de nieuwe netwerkbundeling Vlinks.

Het verhaal van het sociaalflamingantisme en progressieven – ondertussen al te spreiden over drie eeuwen – mag beslist meer aandacht genieten binnen het historisch onderzoek van de Vlaamse beweging. Alleen een tijdsband van Emiel Moyson tot het weekblad De Nieuwe en het maandblad Het Pennoen, van de Christene Volkspartij van de daensisten al over de Frontpartij tot de Vlaamse Democraten en Sienjaal van Maurits Coppieters en Norbert De Batselier,… drukt al vele pagina’s vol.

‘Het verhaal van Vlaams én links heeft stevige roots.’

Het zijn pagina’s die de jongste decennia aangevuld worden door ijverige initiatieven als het maandblad Meervoud, de ‘Eigenzinnige kijk op maatschappij en armoedebestrijding’ van het Priester Daensfonds, vele solidariteitsacties, de Gravensteengroep tot de door Bruno Tobback uit de sp.a gekegelde en huidige Sociaaldemocraten & Progressieven (SD&P) in Aalst toe. Iedereen met eigen accenten en stijl, maar allen gericht op samenlevingsopbouw. Gericht op emancipatie, de klei waaruit ooit de Vlaamse én sociale strijd geboetseerd werd.

Het verhaal van Vlaams én links heeft stevige roots. Autonomie, zelfbeschikkingsrecht, onafhankelijkheidsstreven in een democratisch debat vormt geen barrière voor de aanklacht tegen het ontbreken van rechtvaardigheid, gelijkwaardigheid, solidariteit en armoedebestrijding in de maatschappij, hier in Vlaanderen, in Europa en internationaal. En vice versa.

Linkse partijen raken de pedalen kwijt bij een discours over Vlaamse autonomie, maar pleiten terecht voor Palestijnse soevereiniteit. Over de Koerden klinken de geïnstitutionaliseerde linkse partijen al veel terughoudender en over Schotten, Basken, Catalanen zwijgen ze als vermoord. Schizofrenie.

Sommigen in de Vlaamse beweging – al dan niet partijgeorganiseerd – zijn evenzeer de pedalen kwijt bij het (zich laten) voorbinden van die sociaal-economische modellen die de ongelijkheidskloof uitdiepen en recent voorstellen een systeem op te zetten met tweederangsburgers.

Een federale, zowel als een Vlaamse regering die op het einde van onderhandelingen met ‘sociale correcties’ zwaait om het slikken van de pil aannemelijker te maken, voert een beleid op basis van ongelijkheid. Vlaanderen heeft geen nood aan ‘correcties’, wel aan een sociaal beleid. Nood aan open ogen voor de vele problemen die gepaard gaan met de vergrijzing, aan de aanpak van de verruwing van de maatschappij, aan meer intense begeleiding van al wie (ook bij herhaling, zo ook in het onderwijs en het arbeidscircuit) uit de boot valt, aan sterke en vooral duidelijke, zo nodig langdurige inburgering.

Vlaanderen moet zijn bewoners, alle bewoners, omarmen door efficiënte maatregelen te treffen tegen structurele armoede, tegen de verstikkende mobiliteit, tegen té hoge werkloosheidscijfers, tegen het uitblijven van milieuvervuiling en klimaatopwarming, tegen de onder de Europese normen gesitueerde lage pensioenen.

Pas wanneer Vlaanderen ‘omarmt’ kan Vlaanderen ‘omarmd’ worden, zal Vlaanderen een samenlevingsmeerwaarde betekenen. Dat is de weg waarop Vlinks stapt, de hoopvolle blik gericht op de toekomst met de diepgewortelde verstrengeling van emancipatie en identiteitsbeleving.

Samenleving die niemand achterlaat

Onze identiteit is geen monoliet. De geboorteplaats, onze (evoluerende) gebruiken, ons lokaal dialect, onze onderwijs- en omgangstaal het Standaardnederlands, het welbehagen dat we voelen in ons verenigingsleven, onze talenkennis, onze ondernemingszin, onze arbeidsethiek, onze moeizaam opgebouwde gezondheidszorg en sociale zekerheid, onze vrijheidsdrang, ons kunstpatrimonium, onze (gehavende) natuur, de lessen die we uit ons verleden dienen te trekken, onze overlevingsdrang, onze internationale contacten en uitstraling, ons vermogen tot zelfkritiek en relativering, onze tolerantie, onze bescheidenheid,… dat alles samen maakt wie we zijn: Vlamingen.

Dat hele amalgaan dat identiteit vormt, moeten we complexloos kunnen beleven in een samenleving die niemand achterlaat, die iedereen kansen, meerdere kansen, biedt.

Samenleven in Vlaanderen is geen afschakel- maar een opbouwplan. Geen tweederangs sociale zekerheid, geen afglijplan naar het leefloon toe. Niemand uit de boot laten vallen. Het Vlaanderen dat omarmt en dat omarmd wordt op de lange vrijheidsweg.

Dat Vlaanderen ruikt niet langer naar patchouli. Laat ik het houden op de wilde frisheid van limoenen.