Factcheck: minst aantal asielzoekers in België sinds 2008?

Staatssecretaris Theo Francken bezoekt een vluchtelingencentrum in Namen, op 24 september 2015. © Reuters
Stavros Kelepouris
Stavros Kelepouris Journalist Knack.be

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken(N-VA) pakt uit met een recordcijfer: sinds 2008 was de asielinstroom nooit zo laag, klonk het op Twitter. Maar kloppen de cijfers wel?

Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) pakte deze ochtend uit met een recordcijfer. Sinds 2008 was de asielinstroom nooit zo laag, klonk het op Twitter. Dit jaar staat de teller volgens Francken op 9.267 – zowat de helft van vorig jaar, en minder dan een kwart van de 44.760 asielzoekers in 2015. Maar kloppen die cijfers wel?

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

De cijfers blijken afkomstig van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) binnen de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken. DVZ publiceert op zijn website jaarlijks en maandelijks uitgebreide rapporten met statistische gegevens over de asielaanvragen in ons land. In het rapport van 2016 staat inderdaad te lezen dat vorig jaar 18.710 asielaanvragen behandeld werden. Voor de voorgaande jaren kloppen de cijfers dan weer niet. Het verslag van 2015 maakt bijvoorbeeld gewag van 35.476 aanvragen in plaats van 44.760, in 2014 waren er 17.213 in plaats van 22.848.

De reden voor die afwijkende totalen is louter administratief. Sinds 2016 worden namelijk ook de minderjarige vreemdelingen meegeteld die hun ouders of voogd vergezellen. De cijfers op de website van DVZ liggen daardoor telkens te laag (tot in 2016) – telkens met ongeveer een derde. We gaan er daarom van uit dat Theo Francken beschikt over de geüpdatete, correcte cijfers van de voorgaande jaren.

Het cijfer voor 2017 is dan weer boerenbedrog. Het recentste cijfer op de website van DVZ is dat van mei, toen reeds 7.728 asielzoekers geregistreerd waren in de eerste vijf maanden van dit jaar, een gemiddelde van zo’n 1.545 per maand. De staatssecretaris heeft het over 9.267 asielzoekers, wat doet vermoeden dat hij al over de cijfers van juni beschikt: 7.728 (in mei) plus 1.545 (het maandgemiddelde) komt erg dicht in de buurt (9.273). Waarmee meteen duidelijk wordt dat Francken de cijfers van de laatste zes maanden vergelijkt met de jaartotalen vóór 2017.

Asielaanvragen verschillen van instroom aan asielzoekers

Daarmee is zijn claim van de ‘laagste instroom sinds 2008’ nog niet ontkracht. De balans halverwege dit jaar staat zoals gezegd op 9.267. Vermenigvuldig dat cijfer met twee voor een snelle schatting van het jaartotaal (18.534) en de diensten van Theo Francken lijken inderdaad op weg naar het laagste cijfer sinds 2008.

Maar opnieuw is de nodige nuance vereist. De cijfers die de staatssecretaris gebruikt zijn een optelsom van alle asielaanvragen. Iedere geweigerde asielzoeker mag namelijk een nieuwe aanvraag doen als hij nieuwe elementen in zijn dossier kan aantonen. De totalen zeggen dus weinig over de instroom, want heel wat asielzoekers worden verschillende keren meegeteld: zowel hun eerste aanvraag als hun tweede, derde, of vierde aanvraag zijn in de cijfers opgenomen. Hoeveel asielzoekers een nieuwe poging wagen, verschilt bovendien sterk per jaar. In 2014 ging het om 36 procent, in 2015 om 12 procent, in 2016 om 22 procent, en dit jaar voorlopig om 23 procent. Het aantal aanvragen is met andere woorden een bijzonder slechte indicator van de instroom aan asielzoekers.

Bovendien levert een verdubbeling van het cijfer na zes maanden een heel onjuiste schatting op van het jaartotaal. Afgaande op de cijfers op de website van DVZ bleef de instroom in 2016 constant (9321 eind juni, 18.710 op het eind van het jaar), maar in 2015 (van 9.158 naar 35.476) en 2014 (van 7.480 naar 17.213) kwamen telkens meer asielzoekers aankloppen in de tweede helft van het jaar. De afgelopen drie jaar bleken het voorjaar en het begin van de zomer telkens de luwste periode van het jaar; hoe dichter de winterse kou nadert, hoe meer asielzoekers een aanvraag indienden. Nu al voorspellen hoeveel mensen eind december asiel zullen gevraagd hebben, is dus bijzonder lastig nattevingerwerk.

Conclusie

De cijfers van staatssecretaris Theo Francken zeggen niets over het aantal asielzoekers maar wel over het aantal asielaanvragen. Bovendien geven ze enkel het totaal van een half jaar weer, en is een stijging in de volgende zes maanden niet denkbeeldig. Dat 2017 de ‘laagste instroom sinds 2008’ kent beoordelen we op basis van deze cijfers dan ook als onwaar.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content