Ludo Bekkers

‘Expo Bozar: op wandel met Kant en Rimbaud’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

De expo ‘Open Spaces, Secret Places’ in Bozar toont 28 hedendaagse kunstenaars die aan de hand van fotografie en installaties onze relatie met ruimte onderzoeken.

Tijdens de Summer of Photography 2016 heeft Bozar zijn zalen wijd open gezet voor vele vormen van fotografie. Zo is er, onder meer, voor de tweede keer een beroep gedaan op de Sammlung Verbund uit Wenen, een fotocollectie die samengesteld wordt door het productie- en toeleveringsbedrijf van elektriciteit in Oostenrijk. De verantwoordelijke voor de verzameling, Gabriele Schor wordt in haar aankoopbeleid bijgestaan door twee dames die bedrijvig zijn in respectievelijk de Tate Modern en het Centre Pompidou. Het is dus niet verwonderlijk dat er vooral gekozen werd voor vrouwelijke kunstenaars al is dat geen exclusieve. Wel is een stelregel dat telkens geopteerd wordt voor een som van werken die een substantieel overzicht moeten geven van het oeuvre van een kunstenaar of een bepaalde creatieve periode ervan. Het aankoopprogramma concentreert zich rond twee thematische velden: “De feministische avant-garde uit de jaren 1970” en “Waarnemingen van ruimte en plaats”. Het is dat laatste thema dat nu in Bozar te zien is met de klemtoon op de fotografie.

Wie de tentoonstelling argeloos bezoekt weet niet goed waar het om draait. Men kan dan wel verwachtingen hebben, gewekt door de titel “Open Spaces, Secret Places”, en daarbij denken aan urbanistische verwezenlijkingen, stedelijke landschappen en verborgen locaties maar daar komt men niet verder mee. Het dichtstbij is het project van de Deense fotograaf Joachim Koester die met “Wandelingen van Kant” een virtuele reconstructie wilde maken van de, rigoureus geplande, dagelijkse wandelingen die de filosoof in zijn geboortestad Königsberg (nu Kaliningrad) maakte. Koester zocht in oude en nieuwe stadsplannen de exacte plaatsen op die Kant moet gezien hebben tijdens zijn uitstappen. Hij stelt nu vast, en toont het ons, hoe de idyllische plekken die Kant tot rust brachten, verworden zijn tot zielloze stadsparken waarrond banale, soms extravagante woonblokken werden opgetrokken. Die benadering beantwoordt perfect aan het thema. Met enige goede wil kunnen de gefotografeerde water- en koeltorens, de silo’s en gascontainers die Bernd en Hilla Becher in reeksen samenbrachten in het thema passen maar hun boeiend oeuvre werd al door zoveel kunststrekkingen geclaimd dat dit er dan ook nog bij kan. Van inventarisatie tot conceptuele kunst, iedere optie was mogelijk.

De marginaliteit van de dichter en de stad

Conceptueel is ook het project van Eleanor Antin. Zij verzamelde honderd gewone zwarte rubberlaarzen en plaatste die op de meest diverse locaties, eerst in Zuid-Californië en later in New-York. Het is een ritmisch spel geworden waarbij wel de natuur en/of het stedelijke landschap een voorname rol spelen maar niet de hoofdzaak zijn. Het gaat om het concept want de foto’s werden als postkaart binnen een periode van twee jaar naar vrouwelijke kunstenaars, kunstcritici, auteurs en galeries, universiteiten en musea. verstuurd De landschapsfotografie was slechts een onderdeel van het idee.

Dat kunnen we ook zeggen van de stadsfotografie van David Wojnarowicz die, als autodidact, met een oude, gammele camera een fictieve wandeling door New York ondernam met zijn vriend die een fotografisch masker droeg van de Franse symbolistische en decadente dichter Arthur Rimbaud. Met zijn project “Arthur Rimbaud in New York” deed hij zijn kompaan in diverse wijken van de stad poseren die de marginaliteit van de dichter én van de stad belichten. Uiteraard komt de stad aan bod maar het gaat niet om “secret places” maar om het idee. Dat is ook het geval met Gordon Matta-Clark die beroemd werd door het uiteen splijten van gebouwen die dan gefotografeerd werden. Ook hier werd wat losjes omgesprongen met het thema.

Wie dan wel, zowel fotografisch als thematisch in het plaatje past is de onvolprezen Jeff Wall die ook hier imponeert met zijn reuzegrote kleurfoto’s die hem, terecht, internationale roem hebben bezorgd.

Samenvattend is deze tentoonstelling niet wat ze, volgens de titel, belooft. Fotografie is er niet de hoofdzaak maar ze wordt hier gehanteerd als vehikel om een vlag die de lading niet helemaal dekt te tonen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content