‘Europese Unie voert beleid op maat van de wapenindustrie’

‘De militarisering van het Europees budget dreigt hier verandering in te brengen en zet het Europees vredesproject op de helling’, schrijft Bram Vranken van Vredesactie.

De Commissie maakte deze week bekend miljardeninvesteringen te willen in defensie. De eerste stappen zijn al genomen. Het Europees Parlement keurde vandaag de subsidiëring van een militair onderzoeksprogramma. Hiermee wil de Europese Unie de concurrentiepositie van de wapenindustrie verbeteren. De vraag of een sterke wapenindustrie de veiligheid van de Europese burger wel een stap dichterbij brengt, wordt niet gesteld.

Het militair onderzoeksprogramma ter waarde van 25 miljoen euro waar het Europees Parlement vandaag over stemt, is slechts een voorbereidend programma. De Europese Commissie stelt nu al voor om een grootschalig programma voor militaire technologie op te starten ter waarde van 3,5 miljard euro voor de periode 2021-2027. Dat is primeur. De subsidiëring van wapenonderzoek was tot nu toe altijd expliciet uitgesloten van het Europees budget.

Een Europese drone?

Voor wie die wapens ontwikkeld moeten worden is onduidelijk. Een Europees leger is onbestaande. Van een gemeenschappelijk Europees buitenlands beleid is er amper sprake. Toch wil de EU kost wat kost geld geven aan nieuwe wapentechnologie, zonder idee wat daar dan mee te doen.

Dé Europese wensdroom is de gewapende drone. De Verenigde Staten hebben gewapende drones, Israël heeft ze. De Europese industrie niet, die blijft achter. Europese subsidies voor militaire technologie moet de Europese bedrijven nu een duwtje in de rug geven.

Waar die drone dan wel voor gaat dienen is onduidelijk. Gaat Europa dan zoals de Verenigde Staten, met een kill-list in de hand, vermeende terroristen bombarderen in landen zoals Jemen of Pakistan? Een praktijk die door de Verenigde Naties als illegaal wordt bestempeld en tal van burgerslachtoffers maakt.

Het Europees militair onderzoeksprogramma komt er niet voor onze veiligheid, het is een ondersteuningsprogramma voor de wapenindustrie. “De Europese Unie heeft een sterke en competitieve wapenindustrie nodig”, zo luidt het credo dat bij de Commissie tot treurens toe weerklinkt. En daar wil ze graag enkele miljarden tegenaan gooien.

Ideologische blindheid

De wapenindustrie heeft een bevoorrechte positie in de Europese besluitvorming. De expertengroep die op vraag van de Europese Commissie ‘advies’ leverde over het onderzoeksprogramma bestond voor meer dan de helft uit vertegenwoordigers van de wapenindustrie. Kritische stemmen uit het maatschappelijk middenveld of onafhankelijke experten werden niet gehoord.

De resultaten liegen er niet om. De modaliteiten die aangeraden worden door deze expertengroep zijn de meest gunstige ooit onder het Europees budget. Niet alleen zouden de onderzoekskosten voor 100 procent gesubsidieerd worden, ook de eigendomsrechten zouden in handen van de industrie terecht komen.

Waar dit geld precies vandaan moet komen is onduidelijk. Nu al wordt er gesneden in civiele onderzoeksprogramma’s zoals Horizon 2020.

De Europese Commissie grossiert in ideologische blindheid. Nog nooit werd de legitimiteit van het Europees project op deze schaal in vraag gesteld als tijdens de afgelopen maanden. Toch is een stimuleringsbeleid op maat van de wapenindustrie het enige antwoord dat de Europese Commissie te bieden heeft.

De Europese Unie was nochtans een vredesproject. Een soft power, die interne, maar ook internationale conflicten geweldloos tracht op te lossen. De militarisering van het Europees budget dreigt hier verandering in te brengen en zet het Europees vredesproject op de helling.

Het is echter nog niet te laat. Volgend jaar starten de onderhandelingen over een grootschalig militair onderzoeksprogramma. Dat is de uitgelezen kans voor het Europees parlement om neen te zeggen tegen een beleid op maat van de wapenindustrie.