‘Et pour les Flamands la même chose: pleidooi voor meer Frans voor Vlaamse leerlingen’

Bram De Botselier geeft drie voorstellen ‘om de meertalige status van België als een opportuniteit te zien in plaats van als een onoplosbaar probleem’.

Vanaf dit schooljaar kunnen basisscholen ervoor kiezen om al vanaf het eerste leerjaar taalinitiatie te geven, en vanaf het derde kunnen Frans, Engels en Duits als vreemde taal worden aangeleerd. Een goede maatregel, want stellen dat talenkennis steeds belangrijker wordt, is een open deur intrappen. Nochtans blijven veel mogelijkheden onbenut en vooral het Frans wordt nogal eens stiefmoederlijk behandeld. Het is dan ook hoog tijd om de meertalige status van België als een opportuniteit te zien in plaats van als een onoplosbaar probleem, en met deze drie voorstellen kunnen we alvast beginnen.

Een Belgisch Erasmus-programma

De nieuwe maatregelen van Vlaams Minister van Onderwijs Hilde Crevits zullen ervoor zorgen dat leerlingen nog vroeger kennis maken met het Frans en sneller grammatica zullen aanleren. Die kennis ook effectief gebruiken zal veel moelijker zijn, want daarvoor blijkt de taalgrens al te vaak een echte, fysieke grens. Ook de inspanningen van menig leerkracht Frans om hun leerlingen in contact te brengen met deze andere, Franstalige wereld, bijvoorbeeld door middel van pennenvrienden of het aanraden van Franse series en films, kunnen daar niet tegenop.

Een meer structurele oplossing is inderdaad noodzakelijk en daarvoor kunnen we gelukkig gewoon kijken naar wat al werkt. Als men vraagt naar het meest succesvolle programma van de Europese Unie wordt vaak unisono ‘Erasmus’ geantwoord, het uitwisselingsprogramma voor studenten. Dit programma wordt geroemd omwille van zijn positieve effecten op interculturele communicatie en talenkennis, wat op hun beurt enorme troeven zijn op de arbeidsmarkt.

Het is hoog tijd om een gelijkaardig programma in België in te richten. ‘Erasmus Belgica’, uitwisselingen tussen Belgische universiteitsstudenten, bestaat inderdaad al en kan eventueel worden uitgebouwd. Het zou echter jammer zijn om studenten te verplichten een keuze te maken tussen een Belgische en een Europese uitwisseling. Een beter alternatief zou zijn om de beide ervaringen complementair te maken en een soort Erasmus-uitwisseling te organiseren voor Belgische scholieren. Creëer een programma waardoor je (een deel van) je zesde middelbaar in Wallonië kan doorbrengen. Je verblijft er in een gastgezin, gaat er naar school en je doet er mee met de lokale sportclub. Het wordt ongetwijfeld een onvergetelijke ervaring en je kennis van het Frans kan er alleen maar beter op worden.

Meertalig hoger onderwijs

Daarnaast is het bijzonder jammer dat er aan de Vlaamse universiteiten bijna uitsluitend Nederlandse en Engelse vakken onderwezen worden. Engels is uiteraard de belangrijkste taal binnen de academische wereld, en ook het Nederlands mogen we niet uit het oog verliezen. Desondanks is ook het Frans een belangrijke taal, zowel binnen België als binnen Europe.

Het is uiteraard nu al mogelijk om vakken op te nemen in de andere landstaal. Alleen moet je die dan volgen aan een andere universiteit en dat zorgt vaak voor de nodige problemen. Zo kan je vanuit de KU Leuven terecht in Louvain-La-Neuve, maar ben je wel een uur onderweg met de trein en moet je eerst een administratieve rompslomp doorworstelen.

Er zijn heel veel mogelijkheden om deze samenwerkingsverbanden uit te diepen en veel toegankelijker te maken. Zo zijn er ‘double degree’-programma’s waarbij je een deel van je master in één universiteit doet, en een ander deel in een andere. Als dit soort masters georganiseerd kunnen worden tussen Frankrijk en Duitsland of Vlaanderen en Zuid-Korea, dan kan de taalgrens toch geen onoverkomelijk probleem zijn? Zelfs een echte tweetalige universiteit behoort tot de mogelijkheden. En neen, de ironie van dit voorstel, enkele maanden voor de vijftigste verjaardag van ‘Leuven Vlaams’, ontgaat me niet.

The Voice Belgique

Als Belgische jongeren eenmaal de andere landstaal vloeiend spreken, is het uiteraard belangrijk om deze te onderhouden. Een belangrijk probleem hiervoor is echter dat de media in beide landsdelen volledig naast elkaar werkt. Waar samenwerken met de Nederlanders voor Temptation Island en K3 zoekt K3 perfect mogelijk is, bestaat er echter geen Belgische versie van bijvoorbeeld The Voice.

Nochtans moet het zeker mogelijk zijn om enkele taalgrensoverschrijdende tv-programma’s te bedenken, zeker door de openbare omroepen. Waarom neemt Tom Waes het niet op tegen een RTBF-gezicht in een aantal uitdagingen om uit te maken wie de strafste is? Ook een serie als ‘de 16′ of een quiz als ’twee tot de zesde macht’ kunnen perfect gemaakt worden over de taalgrenzen heen, net als de selectie voor de Belgische inzending van Eurosong natuurlijk. Want inderdaad, zelfs de preselectie voor dit jaarlijkse event dat op een ludieke manier verschillende culturen bij elkaar brengt, gebeurt in België volledig gescheiden. Nochtans is er in beide landsdelen wel degelijk een markt voor liedjeswedstrijden, getuige de honderdduizenden kijkers voor onder meer The Voice. Een gemiste kans.

Deze drie voorstellen zien de aanwezigheid van het Frans en het Nederlands in België niet als een onoverkomelijk probleem, maar als een bron van mogelijkheden. Een betere kennis van het Frans zal leiden tot betere kansen op de arbeidsmarkt, maar ook tot een beter begrip van de inwoners aan de andere kant van de taalgrens. En dat kan toch alleen maar positief zijn, niet?

Tot slot: et pour les Wallons la même chose, dat spreekt voor zich.

Bram De Botselier is actief als assistent aan het Europacollege. Hij schreef dit opiniestuk in eigen naam.