“Er komt een staatshervorming. Zonder N-VA”

Senator en ex-voorzitter van de Volksunie Bert Anciaux (SP.A) legt uit waarom er alleen een staatshervorming kan komen zonder de N-VA. ‘Bart De Wever is de gijzelaar van de Baert-doctrine.’

U volgt de federale onderhandelingen ongetwijfeld van nabij. Waar ligt volgens u het kalf gebonden?

Bert Anciaux: Dé vraag der vragen is natuurlijk: wat wil Bart De Wever? Hij is historicus en volgens mij zit hij met zijn gedachten bij de geschiedenisboekjes. Hij wil daar een belangrijke plaats in verwerven. Hij zit nu in een situatie waarbij hij alleen maar kan winnen. Hij zit op een berg electoraal goud: stemmen van Vlaams Belang, Lijst Dedecker, Open VLD en CD&V. Als er nu verkiezingen komen, zal hij wellicht een gigantische overwinning boeken. Hij kan dus rustig wachten en in de geschiedenisboekjes komen als de Vlaams-nationalist die níét heeft toegegeven en toch een stap heeft gezet in de richting van het onafhankelijke Vlaanderen.

Is er nog een andere uitkomst mogelijk? Anciaux: Er zal geen staatshervorming komen met N-VA. Dat is niet mijn wens, wel wat ik verwacht. Er zal er misschien wel eentje komen zonder N-VA. Dat moet dan een forse en zeer verregaande hervorming zijn. Ik denk dat de Franstaligen meer toegevingen zullen doen als de N-VA niet mee onderhandelt.

Het fundamentele probleem is dat Bart De Wever gegijzeld wordt door de Baert-doctrine (vernoemd naar voormalig VU-senator Frans Baert, nvdr). Die schrijft voor dat elke staatshervorming: a) een belangrijkste stap moet zijn in de richting van meer Vlaamse zelfstandigheid, b) niet te veel mag kosten aan Vlaanderen en c) verdere stappen niet onmogelijk mag maken. De Vlamingen hebben nu uitzicht op de grootste staatshervorming uit de Belgische geschiedenis; eentje die uitmondt in confederalisme. Er is wel één voorwaarde: de Franstaligen zijn alleen maar bereid om die toegevingen te doen wanneer de staatshervorming op het federale niveau gebetonneerd wordt. Als we hen die garantie kunnen geven dan krijgen we fiscale autonomie, grote stukken van het arbeidsbeleid, justitie, een mooie deal voor Brussel-Halle-Vilvoorde, enzovoorts.

De Wever zal echter nooit aanvaarden dat de sociale zekerheid sine die op het federale niveau verankerd wordt. De Baert-doctrine werkt tot wanneer er geen volgende staatshervorming meer komt. Voor veel Vlaams-nationalisten is dat punt bereikt wanneer het confederalisme gerealiseerd wordt. Voor separatisten, zoals De Wever, is confederalisme maar een tussenstap. En dus mag de sociale zekerheid niet federaal verankerd worden.

Hoe denkt u de Brusselse knoop te ontwarren?

Anciaux: Brussel moet een volwaardige stad worden, veel meer dan een gewest. De 19 gemeenten moeten fuseren tot één grote stad. Steden zijn voor zowat alles bevoegd: ruimtelijke ordening, werkgelegenheid, belastingen, openbare werken, maar ook voor zogenaamde gemeenschapsbevoegdheden als cultuur en onderwijs heeft de stad de coördinatie in handen. Luik en Antwerpen mogen toch ook onderwijs inrichten of musea bouwen? Brussel zou dat dus ook kunnen.

Als er een fusie komt, komt er ook een daadwerkelijke solidariteit tussen het steenrijke zuidoosten van Brussel en het straatarme noordwesten.

Brussel-Hoofdstad zal voor de meeste bevoegdheden zonder voogdij kunnen werken. Het federale niveau moet de voogdij uitoefenen over de taalwetgeving, maar daar blijft het bij. De twee gemeenschappen kunnen voorts hun rol blijven spelen in de stad. Zo blijft de band tussen Vlaanderen en Brussel behouden en is Brussel geen concurrent van Vlaanderen.

(KvdB)