Met groeiende bezorgdheid zien de experts hoe de ‘nieuwe armoede’ in ons land toeslaat. ‘Dat is een sociale tijdbom die in onze steden steeds luider tikt.’
De voorbije jaren is er een groep ‘nieuwe armen’ aan het opkomen, die de al grote groep van generatiearmen nog komt vergroten. Het gaat om mensen die het goed hadden, maar die door allerlei problemen ineens met de armoedegrens flirten. Dat is de conclusie van Julien Van Geertsom, voorzitter van de POD Maatschappelijke Integratie, de federale overheidsdienst voor mensen in armoede: ‘We zien nu een snelle verarming van de middenklasse, waarvan zeker de onderste laag in de problemen komt.’
Waarom volgt de verarming zo snel in deze crisis? Julien Van Geertsom: ‘Omdat er twee evoluties op elkaar ingrijpen. Enerzijds heb je natuurlijk de economische crisis sinds 2008, die een sociale crisis is geworden. Sindsdien heb je een ernstige toename van het aantal mensen die van een leefloon leven. Anderzijds heb je de individualisering in de samenleving: mensen kunnen minder op hulp rekenen van een familiaal of sociaal netwerk. Men is meer op zichzelf aangewezen. Om het met een slogan te zeggen: men crepeert rapper van eenzaamheid dan van honger.’
De belangrijkste toegangspoort naar de ‘nieuwe armoede’ is volgens Van Geertsom de oplopende schuldenlast bij de gezinnen. Het aantal achterstallige betalingen is serieus gestegen, en dan gaat het vooral om de typische consumentenkredieten. Van Geertsom: ‘Het is een typische overlevingsstrategie: zo kan men zijn status en zijn trots nog een tijdje hooghouden. Uit de leeflonen blijkt nu duidelijk een verjonging, een verkleuring en een vervrouwelijking van de armoede. Liefst 32 procent is maar 18 tot 24 jaar. Dat is toch erg verontrustend.’
Steeds meer werkenden én werklozen komen in de nieuwe armoede terecht. Professor Ides Nicaise (KUL): ‘Het aantal werkende armen is tot ongeveer 5 procent gestegen, al ligt het Europees gemiddelde nog een stukje hoger. En door het activeringsbeleid zijn de voorbije jaren tienduizenden werklozen geschorst, waarvan de grootste groep gewoon uit het zicht is verdwenen. Vroeger konden ongekwalificeerde jongeren nog wel een job vinden, maar nu zijn ze een vogel voor de kat. Die concentratie van armoede en werkloosheid is een sociale tijdbom die in onze steden steeds luider tikt.’ (CD)
