Joachim Gauck, ‘de betere president’ voor Duitsland

Ook al is de kans gering dat hij verkozen wordt, toch is Joachim Gauck voor media, schrijvers en intellectuelen nu al de ware president van de Duitse Bondsrepubliek.

Een linkse, liberale conservatief, zo noemt Joachim Gauck zichzelf. De Duitse oppositiepartijen – groenen en sociaaldemocraten – hebben de 70-jarige Gauck verzocht om voor het presidentschap van de Bondsrepubliek te kandideren nadat president Horst Köhler vorige week maandag onverwacht is afgetreden.

Gauck heeft het aanzoek aanvaard. Daardoor is hij de opponent van de 51-jarige christendemocraat Christian Wulff, premier van de deelstaat Nedersaksen, die de kandidaat is van Bondskanselier Angela Merkel en van de regering die uit een coalitie van christendemocraten en liberalen bestaat. Een nieuwe bondspresident moet ten laatste op 30 juni verkozen worden.

Joachim Gauck is ‘de betere president’, aldus het weekblad ‘Der Spiegel’, dat in zijn jongste editie Gauck op de cover brengt. Zo denken vele intellectuelen in Duitsland erover, ook kunstenaars en schrijvers. Vandaag wordt Joachim Gauck in het feuilleton van de ‘Frankfurter Allgemeine Zeitung’ ook aangeprezen door de bekende schrijfster Katja Lange-Müller, die in onze contreien geen onbekende is. Haar uitstekende romans, die zich ten dele in de DDR afspelen, verschijnen in vertaling bij uitgeverij Wereldbibliotheek.

Joachim Gauck (°1940) is een morele autoriteit. Omdat hij in de DDR geen Germaanse filologie mocht studeren, werd hij geen journalist, maar theoloog. Ten tijde van de DDR was hij geen dissident, maar hij speelde wel een vooraanstaande rol als woordvoerder van de oppositiebeweging Neues Forum die het Oost-Duitse communistische regime in 1989 ten val bracht. In het verenigde Duitsland stond Gauck aan het hoofd van het bureau dat zijn naam droeg: hij leidde gedurende tien jaar (1990-2000) het Gauck-bureau, waar slachtoffers van de Oost-Duitse geheime dienst inzage kregen in de documenten en rapporten die door de staatsveiligheid van de DDR over hen waren opgesteld.

Katja Lange-Müller is de spreekbuis van vele Duitse schrijvers en intellectuelen als ze in haar commentaar poneert dat geen president authentieker kan zijn dan Joachim Gauck. Want deze dominee uit Rostock, wiens vader in 1951 op grond van een valse beschuldiging van spionage in een Siberisch strafkamp terechtkwam, weet de mensen moed in te spreken. ‘De bekoring die van Joachim Gauck uitgaat ligt nu precies in de moed, die niet hem, maar mij bijna verlaten had,’ aldus Katja Lange-Müller, die in haar stuk laat verstaan dat met de hulp van Gauck de moedeloze stemming in het land gekeerd kan worden. Gauck is volgens de schrijfster van ‘Kwaaie schapen’ de man die de angst van de burgers kan wegnemen. Hoewel angst een normaal verschijnsel is in het openbare en private leven, is het niet iets wat volgens de presidentskandidaat van de oppositie een levenskompas mag zijn.

Wat Gauck volgens Katja lange-Müller tot de betere kandidaat maakt, is niet alleen dat hij partijloos is, maar ook dat hij zo veel talenten heeft waarover de politieke kandidaat van de coalitie veel minder beschikt: Joachim Gauck is onafhankelijk, charmant, retorisch begaafd en begiftigd met een grote liefde voor vrijheid en waarheid. Daarvan getuigen ook de memoires die hij vorig jaar onder de titel ‘Winter im Sommer – Frühling im Herbst’ bij Siedler publiceerde.

Alle media staan achter Joachim Gauck, ook ‘Bild’. Zelfs in regeringskringen zijn er veel voorstanders van Gauck en veel christendemocratische partijgenoten verwijten Bondskanselier Angela Merkel dat ze niet zelf op het idee is gekomen om Gauck te nomineren. In haar commentaar laat Katja Lange-Müller verstaan dat Duitsland in crisistijden niet zozeer behoefte heeft aan een economische expert en een gewiekste politicus als eerste burger van het land, maar aan een morele autoriteit die geliefd is omdat hij de burgers op een ongekunstelde manier moed inspreekt.

Niemand weet dit beter dan Angela Merkel zelf. Ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag op 24 januari jongstleden hield de Bondskanselier een euforische lofrede voor Joachim Gauck. Maar op een recent sms’je van Sigmar Gabriel, de voorzitter van de SPD, om Gauck als gemeenschappelijke kandidaat voor het presidentschap voor te dragen, reageerde Merkel niet. Toen ze haar partijgenoot Christian Wulff naar voren schoof, was dat een beslissing die steunde op het instinct van de machtspolitica, die haar niet al te sterke positie wilde verstevigen met een Bondspresident van haar keuze.

‘Hopelijk wordt Joachim Gauck onze Bondspresident,’ besluit Katja Lange-Müller haar opiniestuk. Ze weet nochtans zeer goed dat Gauck waarschijnlijk niet verkozen zal worden. Maar dat Joachim Gauck nu al overal in Duitsland wordt beschouwd als de man aan wie de functie van het presidentschap toekomt, verzwakt de positie van Angela Merkel en haar regeringscoalitie nu al aanzienlijk.

Piet de Moor

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content