Drie vrouwen over de liefde in Totdatzeerdoet: ‘De perfecte man bestaat niet’

Twee van hen zijn heel tevreden met hun relatie, een is single, maar alle drie zijn ze ‘zoekende in de liefde’. Samen schreven Pascale Platel, Roos Van Acker en Nele Van den Broeck een voorstelling over de liefde en wat een mens daarvoor soms lijden kan.

Het is een kille ochtend bij De Vieze Gasten in Gent, de zaal waar theatermaakster Pascale Platel, radio- en tv-presentatrice Roos Van Acker en zangeres Nele Van den Broeck nog volop aan het repeteren zijn voor hun eerste gezamenlijke voorstelling. Ondanks het vroege uur zien ze er alle drie prachtig uit.

De kiem van hun artistieke samenwerking werd gelegd op Valentijn vorig jaar, toen Platel, Van Acker en Van den Broeck in een bibliotheek erotische teksten kwamen voorlezen. Daar ontstond het idee om samen een voorstelling te maken. Volgens de promotietekst gaat Totdatzeerdoet over liefde en wellust, maar uiteindelijk is het toch vooral de liefde geworden. ‘We zijn gestart bij die erotische vertellingen, maar al snel helemaal afgeweken’, vertelt Roos Van Acker bij een kop koffie. ‘Omdat we liefde toch interessanter vinden, ‘ vult Nele Van den Broeck aan.

Roos Van Acker: ‘We proberen zo veel mogelijk aspecten van de liefde aan bod te laten komen. Elk van ons vertelt over eigen ervaringen in de liefde en dingen die we hebben meegemaakt, zowel op het vlak van relaties als op het vlak van andere liefdes die we koesteren. Bij mij gaat het dan over mijn liefde voor taal en muziek, maar ook over de liefde voor mijn overleden vader. We brengen ook niet echt een theatershow. We noemen het een ménage à trois, een trio van vrouwen die waargebeurde sprookjes vertellen.’

Nele Van den Broeck: ‘Door al die verhalen en herinneringen naast elkaar te zetten, verteld vanuit verschillende perspectieven en soms in een verrassende context, krijg je een tamelijk gevarieerd palet van wat de liefde allemaal aan plezier en pijn te bieden heeft. Veel mensen zullen zich erin herkennen. Dat is natuurlijk handig met liefde als onderwerp: noem mij één persoon die nog nooit verliefd is geweest of nog nooit liefdesverdriet heeft gehad.’

Pascale Platel: ‘We zijn op zoek gegaan naar de gemiste kansen in de liefde, naar de gênante verliefdheden op mannen die je niet kunt krijgen, dat soort dingen. Er zitten wel een aantal thematische blokken in de voorstelling. Neem de vaderfiguur. Daar heeft zowel Roos als ik het over. Nele vertelt niet expliciet over haar vader, maar ze schreef wel een – tamelijk cryptisch – liedje dat past bij het thema van de vaderfiguur.’

Van Acker: ‘De vader is toch de oerman in je leven. Ik geloof wel dat de relatie met je vader tot op zekere hoogte je latere relaties met mannen kneedt.’

Van den Broeck: ‘Ik heb het geprobeerd, maar ik kon niet expliciet over mijn eigen vader schrijven. Hij leeft nog, dus dat proces van kneden is ook nog aan de gang.’

Met een titel als Totdatzeerdoet verwacht je geen vrolijke voorstelling.

Platel: Het is nu eenmaal zo dat pijn en liefde hand in hand gaan, zeker in relaties. Het is eigenlijk een contradictie: je wilt iemand voor jezelf en tegelijk moet je de ander vrij laten. Dat is altijd een beetje een gevecht. Bovendien: elke keer als je denkt dat je de man van je leven hebt gevonden en dat vervolgens niet zo blijkt te zijn, doet het gigantisch veel pijn om daar afscheid van te nemen en die relatie af te sluiten. Dat afscheid kan zo verschrikkelijk pijnlijk en langdurig zijn.

Van den Broeck: Als je met iemand samen bent van wie het je niets kan schelen of die vertrekt, zie je die persoon gewoon niet graag.

Jullie behoren tot verschillende generaties. Kijken jullie dan ook anders naar de liefde?

Van Acker: We hebben onderling niet echt grote verschillen gemerkt. Pascale en ik zijn op dit moment heel tevreden in onze relatie, terwijl Nele single is, maar we zijn toch allemaal zoekende in de liefde.

Van den Broeck: Ik heb torenhoge verwachtingen van de liefde, wat mij misschien ook wel de das omdoet. Je moet je verwachtingen bijstellen, hoor ik soms, je moet iemand vinden die tweede viool kan spelen. Nee, denk ik dan, dat wil ik niet. Ik wil iemand die eerste viool speelt, samen met mij, op de Titanic. (lacht) Als ik nu iemand ontmoet, leg ik ontzettend veel druk op die persoon: jij moet mister perfect zijn, want ik heb al een paar mislukkingen achter de rug. Op den duur voel ik me ook wel als the boy who cried wolf. Als ik nu nog een keer ‘wolf’ roep en die wolf aan mijn familie voorstel, zal die zeggen: ‘onzin, Nele, het is maar een hondje.’

Geloven jullie in het concept van ‘de man van je leven’?

Van Acker: Die ene witte ridder, daar geloof ik niet in, er zijn altijd meerdere ridders die in aanmerking kunnen komen. Maar ik denk wel dat je de perfecte persoon voor dat bepaalde moment in je leven kunt vinden.

Platel: Wat ik vroeger in veel relaties had, was het gevoel dat er misschien toch nog iemand beter of leuker achter de deur zat. Dat heb ik nu niet meer. De perfecte man bestaat niet. Ik ben veel rustiger geworden. In een goede relatie mag er ook echt niemand achter de deur zitten en je kunt dat gewoon zo beslissen. Dan kan er nog in die relatie heel veel misgaan, maar ik denk wel dat dat een eerste en noodzakelijke stap is.

Doen jullie soms gekke dingen voor de liefde?

Van Acker: Toen ik vijftien was heb ik eens ’s avonds toen het donker was in stoepkrijt, voor zijn huis, mijn liefde voor een jongen verklaard. Die heeft mij vervolgens nooit meer aangekeken. (lacht) Hij vond mij dus niet leuk denk ik.

Van den Broeck: Of hij was bang. Dat zeg ik altijd tegen mezelf als ik word afgewezen.

Platel: Ik heb ooit tien jaar op iemand gewacht. Ik was vijftien toen ik verliefd op hem werd en hij dertig, in de fleur van zijn leven. Hij had me gezegd: je moet eerst nog flink wat boterhammen eten voordat je ook maar een kans maakt. Hij was ook altijd omringd door fantastische vrouwen die veel ouder waren dan ik, maar uiteindelijk is het me na tien jaar toch gelukt om hem te veroveren.

Voor de vrijgezel aan deze tafel: zijn apps als Tinder een zegen of een vloek?

Van den Broeck: Ik heb net weer Tinder van mijn telefoon gedeletet want ik werd er gek van. Tinder versterkt net dat gevoel waarover Pascal het had, namelijk dat er altijd nog iemand om de hoek zit, want er zit ook altijd iemand om de hoek! Daarvan raak je compleet in de war. Ik heb wel al dates gehad, maar ik ben nog nooit verliefd geworden op iemand die ik via Tinder heb ontmoet. Op dit moment ben ik ook een beetje bang dat ik niet meer verliefd kan worden. Twee jaar geleden ben ik namelijk stapelverliefd geworden op een Zweed. Ik heb alles opgegeven en ben voor hem naar Zweden verhuisd – ik ben gek – en dat is niet goed afgelopen.

Klopt het, Nele Van den Broeck, dat jij in deze voorstelling voor het eerst in het Nederlands zingt?

Van den Broeck: Met mijn band Nele Needs A Holiday zing ik in het Engels. Voor Iedereen Beroemd heb ik wel af en toe in het Nederlands gezongen, maar dat ging over onderwerpen zoals ‘staat er file?’ Nu heb ik liedjes over mijn eigen liefdesleven geschreven in mijn moedertaal. Heel lastig. Het voelde alsof ik niet langer met klei aan het boetseren was, maar iets in marmer moest uithakken. In je moedertaal ben je veel strenger voor jezelf, je wikt en weegt elk woord. Bovendien heb ik vaak relaties gehad met mannen die Engelstalig waren en daardoor heb ik een veel grotere Engelse woordenschat als het gaat over seks en liefde. (lacht) Ik zal een geheim vertellen: als ik dirty talk gebruik , doe ik dat altijd in het Engels. En nu moest ik de taal waarin ik dingen zeg als ‘geef het zout eens door’ opeens gebruiken om mijn diepste zielenroerselen te delen.

Van Acker: Maar omgekeerd geldt, Nele: de nummers die je in het Nederlands brengt, komen bij de toehoorder veel harder binnen.

Jullie noemen de voorstelling een ménage à trois, maar zijn jullie daar in jullie liefdesleven ook voor te vinden?

Van Acker: Ik ken heel veel mensen die gekozen hebben voor een open relatie, maar er is altijd één die het echt wil en de ander moet volgen, en dat loopt gegarandeerd fout af. Ik geloof daar echt niet in.

Platel: Ik ben veel te jaloers en dat mag niet in een open relatie.

Van den Broeck: Ik ben toen ik in Londen woonde verliefd geworden op een blanke gast met dreadlocks die zichzelf polyamoureus noemde. Goed, dacht ik, misschien is dit toch een interessant sociaal experiment en dus ben ik meegegaan naar zo’n polyamorische club. Ik was 31, alle andere aanwezigen 23, dus ik voelde mij daar sowieso al niet thuis, maar ik dacht vooral: wat zit ik hier te doen? Ik ben verliefd op jou, niet op al die andere mensen. Dat was geen parenclub, hoor, iedereen had zijn kleren nog aan, de bedoeling was om daar andere polyamoureuze mensen te leren kennen. Maar ik ben daar toch vrij snel mee gestopt, want ik ben dus helemaal niet polyamorisch. Ik herinner me wel een rare situatie, waarbij ik in die club opeens een kop koffie zat te drinken met een van de andere lieven van mijn lief.

Wie vandaag over liefde en lustspreekt komt al snel uit bij #MeToo. Wat vinden jullie van die discussie? Gaat de beweging, zoals Cathérine Deneuve en co beweren, te ver?

Van den Broeck: Nee hoor, laat het nog maar even doorgaan, we zijn er nog lang niet.

Platel: Je ziet nu ook dat in een tweede golf meer mannen getuigen over seksueel misbruik. Dat betekent dat er nog heel veel boven water moet komen, zodat iedereen goed begrijpt wat het probleem is, en pas dan kunnen we beginnen te relativeren. Ik hoor natuurlijk ook veel mannen zeggen: mogen we dit of dat nog? Alles mag, je mag gewoon geen machtsmisbruik plegen. Wat niet wegneemt dat ik wel echt bang ben voor te veel regels en verbodsbepalingen. Daar zou ik ongelukkig van worden. En we mogen ook nooit vergeten dat zowel vrouwen als mannen geen doetjes zijn.

Van Acker: Ik ben over het algemeen heel blij met wat er nu aan het gebeuren is.

Platel: De discussies die naar aanleiding van #MeToo ontstaan, zijn ook interessant, al zie je soms ook de vervelende neiging om alles en iedereen in hokjes te stoppen. Een van de vrouwen die het opiniestuk van Cathérine Deneuve heeft ondertekend, zei dat je kunt klaarkomen als je wordt verkracht. Iedereen deed daar heel verontwaardigd over. Ik heb daarover nagedacht, en ik moet opletten wat ik zeg, maar ik ben zelf ook misbruikt en verkracht, en er is iets heel raars met de menselijke natuur. Ik herinner me dat er een moment was dat ik mijn interne knop omdraaide naar opwinding. Want als je opgewonden bent, voel je het gevaar en de pijn minder. Mannen die door vrouwen worden verkracht, krijgen ook een stijve. Maar dat is je lichaam dat reageert en niet je geest. En dat is misschien nog het meest vieze, want je hebt ook opwinding gevoeld, ook al wilde je dat niet. Zo nemen verkrachters een stuk van je onschuld weg. Maar ik vond het wel straf dat iedereen in die discussie meteen riep: opwinding als je wordt verkracht, dat kan toch niet!

Van den Broeck: Ik vind het een goede zaak dat dankzij #MeToo die machtsdynamiek tussen machtige mannen en de vrouwen of mannen die voor hen werken wordt blootgelegd. Al die actrices die carrièrekansen zijn misgelopen omdat ze nee tegen Harvey Weinstein hebben gezegd… Ik hoop dat dankzij #MeToo nieuwe omgangsvormen en gezondere machtsstructuren worden gecreëerd.

Platel: Ik denk dat het als vrouw ook veel leuker en makkelijker zal worden om met mannen om te gaan. Iedereen weet het nu, het probleem ligt open en bloot op tafel.

Van Acker: Bij sommige mensen is de verwarring toch nog groot, hoor. Ik kreeg de voorbije weken een paar mailtjes van jongens van vroeger, die nu dus mannen zijn, en die zich nu verontschuldigden voor hun gedrag destijds. Ben ik niet te ver gegaan? Ik heb ze gerustgesteld. (lacht) Maar ik dacht bij mezelf dat als dit een uitwas van de #MeToo-beweging is, ik de kritiek van Cathérine Deneuve ook wel kan begrijpen.

Van den Broeck: Ik durf in deze discussie nauwelijks iets hardop te zeggen omdat ik al zo veel haatberichten heb gekregen, vooral van mannen. Die gingen niet per se over #MeToo, maar ik speel bijvoorbeeld liedjes waarin ik een beetje om mezelf lach als ‘de vrouw die geen man vindt’. En dan krijg ik dus mailtjes van mannen die zich aanbieden. Maar het is niet omdat ik zeg dat ik single ben, dat ik per se met jou naar bed wil. Ik heb ook nog wel een paar criteria! En het is niet omdat je een liedje over seks zingt, dat iemand in de loge in je kont mag knijpen. Iets anders wat mij al is overkomen, en dat vertel ik ook een in liedje, is dat iemand zomaar mijn borst vastpakte in de metro. En wat ik dan zo degoutant van mezelf vind, is dat mijn eerste gedachte als vrouw en als feministe is dat ik inderdaad wel een diep decolleté droeg. Van dat soort slut-shaming wil ik af. Ik mag desnoods naakt op de metro zitten, ze moeten van me afblijven.

Hebben jullie in jullie professionele omgeving vaak met grensoverschrijdend gedrag te maken?

Van Acker: Nee, eigenlijk niet.

Platel: Ik heb het geluk gehad dat ik de eerste tien jaar van mijn carrière vooral met mijn broer heb gewerkt, en daarna meestal alleen. Ik ben vooral buiten mijn werk met grensoverschrijdend gedrag geconfronteerd. In mijn werk heb ik soms kleine dingen meegemaakt, bij audities bijvoorbeeld, maar dan vond ik dat niet de moeite om daarover mijn beklag te doen.

Van den Broeck: In verband met kleine dingen: ik word heel vaak Neleke genoemd en meestal door oudere mannen. Ik ben 32 en niet erg groot, maar verdomme, alleen mijn mama en mijn lief mogen mij Neleke noemen. Maar kijk: ik heb er nu alweer spijt van dat ik dit heb gezegd, want ik ben als de dood om als de klagende vrouw te worden afgeschilderd.

Platel: Maar voor alle duidelijkheid: in de voorstelling komt #MeToo niet ter sprake. Niet omdat we dat niet wilden, we hebben het er onder elkaar wel over gehad, maar het paste er gewoon niet bij en niemand voelde de behoefte om daarover iets te vertellen.

Van den Broeck: De liefde is zo al moeilijk genoeg.