‘Drie opvallende accenten in het nieuwe energiebeleid’

‘De nieuwe regering stapt af van een nationale visie op energie en verruilt die voor een Europese blik. Dat is verheugend nieuws’, vindt Frank Brichau, de CEO van Essent België.

Met de recente ontwikkelingen op de energiemarkt is het niet overdreven om te zeggen dat er in de sector reikhalzend (en wellicht ook nagelbijtend) werd uitgekeken naar het nieuwe regeerakkoord. Nu het er ligt, blijkt dat de regering afstapt van een nationale visie op energie en verruilt die voor een Europese blik. Dat is verheugend nieuws.

Drie nieuwe accenten vallen op in de aanpak van deze regeringsploeg:

1. Deze regering spreekt voor het eerst een ondubbelzinnig voornemen uit om een ‘interne Europese energiemarkt’ te voltooien en om ‘strategisch en Europees geïnterconnecteerde netwerken’ uit te bouwen. We beseffen dus eindelijk dat we ons voor onze energiebevoorrading niet kunnen beperken tot binnenlandse productie, maar dat we letterlijk en figuurlijk vasthangen aan onze buurlanden, en via hen met de rest van het continent.

Dat we ons energiebeleid afstemmen op die realiteit is volgens mij een noodzakelijke voorwaarde om als maatschappij de transitie te maken van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie.

Als we in Europa die transitie naar een duurzame energieproductie tot een goed einde willen brengen, zullen we moeten zorgen dat we hernieuwbare energie produceren op plaatsen waar dat de beste return oplevert. Dat is dus windenergie in Denemarken, zonne-energie in Spanje, hydro-energie in de Alpen. Het is alvast positief dat de nieuwe regering die logica onderschrijft.

Maar ook op korte termijn is de keuze voor een Europeser energienetwerk gewoon een kwestie van gezond verstand. Terwijl sommige buurlanden bij momenten kampen met overcapaciteit, dreigt bij ons een stroomtekort deze winter. Het is in een Europese context al te gek dat de overcapaciteit in het ene land de ondercapaciteit in een ander land niet vlot kan compenseren.

2. Al even opvallend vind ik trouwens de vaststelling dat deze regering bereid is om afstand te doen van wat lang één van de heilige huisjes was in het Belgische energiebeleid: het idee dat alle productie-eenheden die energie leveren aan het Belgische net mordicus op Belgisch grondgebied moeten staan.

Dat idee is een overblijfsel van het vroegere energiemonopolie, maar heeft vandaag nog weinig nut: het biedt vooral de illusie van controle over de energieproductie. Daarnaast verhindert het ons om bestaande en beschikbare capaciteit op ons net te krijgen uit het buitenland én het verstoort ook nog eens de marktwerking.

Het is dus verheugend om vast te stellen dat de regering ‘de opportuniteit wil onderzoeken om buitenlandse capaciteit op het Belgische net te integreren’.

De keuze voor meer interconnectiviteit tussen de Europese landen en de mogelijkheid om buitenlandse centrales op ons net aan te sluiten, bieden ook interessante perspectieven voor de consument. De prijzen in het noorden van Europa liggen over het algemeen lager dan in ons land. Als we naar een echte Europese energiemarkt gaan, evolueren we vanzelf naar een nieuw prijsevenwicht, dat (naar verwachting) lager zal liggen voor België.

Als bonus krijgen we een competitievere energiemarkt in België – iets waarvan politici zich al lang luidop afvroegen hoe ze het kunnen stimuleren.

3. Tot slot valt me ook op dat de regering wil kijken of het marktmechanisme nog goed werkt vandaag: ze wil ‘de strategische reserve evalueren‘. Wat mij betreft komt dit geen moment te vroeg.

Door het huidige marktmechanisme staan pas gebouwde gascentrales stil bij ons en onze buurlanden, terwijl het alle hens aan dek is om aan voldoende elektriciteit te raken op piekmomenten, met alle gevolgen vandien voor de prijzen en de infrastructuur.

Ik pleitte al eerder voor een capaciteitsmarkt die ervoor zorgt dat alle beschikbare productie-eenheden beschikbaar zijn, zodat we flexibel de elektriciteitsproductie kunnen verhogen of verlagen naargelang de vraag. Laten we hopen dat ook hier het gezond verstand zegeviert.

Frank Brichau (CEO Essent Belgium)