‘Door De Wevers verzet tegen Marrakesh kan Michel eindelijk tonen dat hij de echte regeringsleider is’

‘Bart De Wever heeft met zijn verzet tegen Marrakesh premier Charles Michel een gouden dienst bewezen’, schrijft Knack-redacteur Walter Pauli.

De regering eindigt zoals ze is begonnen: in chaos en onduidelijkheid, met een titulaire premier in Brussel en een echte regeringsleider in Antwerpen. In 2014 kreeg het land een kabinet zonder communautaire agenda, in 2018 is het juist de danig verschillende context in noord en zuid die Charles Michel (MR) en Bart De Wever (N-VA) in een tegengesteld krachtveld heeft gebracht. De aanleiding is de ondertekening van het migratiepact van de Verenigde Naties in Marrakesh, de oorzaak ligt bij twee toppolitici die het lot van de regering en de stabiliteit van het land ondergeschikt hebben gemaakt aan hun eigen strategie.

Op het eerste gezicht is de breuklijn die het kabinet verdeelt niet communautair maar identitair. In september heeft premier Charles Michel voor de VN namens de regering zijn volle steun toegezegd aan het migratiepact: ‘Mijn land zal het in december ondertekenen in Marrakesh.’ Meer nog, de eerste minister zag zichzelf al afreizen naar Marokko om zijn handtekening te kunnen zetten naast die van de wereldleiders. Hij heeft daarvoor de steun van zowel Vlaamse als Franstalige partijen: CD&V, Open VLD en zijn eigen MR. De internationale scène was trouwens het enige podium waarop Michel de voorbije vier jaar helemaal in his own right eerste minister kon zijn, zonder aldoor rekening te hoeven houden met de oekazes van de burgemeester van Antwerpen. In Parijs leek hij in 2015 boven zichzelf uit te groeien toen hij samen met Hollande, Merkel, Poetin en co. mocht treuren om de slachtoffers van de terreuraanslagen in Parijs.

In eigen land was de premier een regeerperiode lang vooral bezig met het blussen van branden in zijn meerderheid, die vaak aangestookt waren vanuit het stadhuis in Antwerpen. Hij kon dat plaatsen en gaf geen krimp – hij werd tenslotte niet zelf geviseerd. Inzake Marrakesh is zelfs die comfortzone hem niet gegund. Bart De Wever maakte het Charles Michel bijzonder moeilijk met een korte en ongetwijfeld weloverwogen zin: ‘Een regering die naar Marrakesh trekt, steunen we niet.’

Dat betekent dat de N-VA zich voluit durft te profileren op Marrakesh. Waarom ook niet? Als staatssecretaris voor Asiel en Migratie heeft Theo Francken vier jaar lang naam gemaakt en populariteit verworven als de poortwachter van het land. In de aanloop naar de volgende verkiezingen kan hij die reputatie extra glans geven door koppig een pact af te wijzen dat hem belemmert om ’te doen wat nodig is’. Alleen geeft hij vandaag veel minder de indruk dat hij nog zelf kan bepalen wie het land binnenkomt en wie niet. Die status is hij kwijtgeraakt sinds de transitmigranten opdoken. Sindsdien laat Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken geen kans meer liggen om Francken af te schilderen als een sissy en zo de hele N-VA op te jagen. Vanuit zijn gezichtspunt is dat niet onlogisch. In Vlaanderen hebben twee partijen het issue ownership in identitaire kwesties: Vlaams Belang (de partij van de gesloten grenzen) en Groen (de partij van de kosmopolieten).

Voor de Vlaams-Nationale Debatclub gaf Francken tegenover Van Grieken zelfs toe dat hij probeert ook uit het Vlaams Belang-programma ‘inspiratie te halen’: ‘Ik kijk naar wat gaat en wat niet gaat.’ Zo is de cirkel rond. Toen hij staatssecretaris werd, huiverde Franstalig België voor ‘ le bruit des bottes‘ van Vlaamse ‘extreemrechtse politici’ (dixit de PS) als hij. Vier jaar later bekent diezelfde Francken dat Vlaams Belang hem inspireert. Wat ook de reden voor die bekentenis was, in een almaar linkser klimaat in Wallonië en Brussel werd de druk op Charles Michel daardoor bijna onhoudbaar hoog om zich eindelijk te ontdoen van de N-VA. In die zin heeft Bart De Wever hem met zijn verzet tegen Marrakesh een gouden dienst bewezen. Eindelijk kan hij tonen dat hij de echte regeringsleider is van dit land. Door van in het begin voluit mee te gaan in een crisis waarbij het niet zeker is of zijn eigen kabinet er ongeschonden uitkomt. Maar in een verkiezingsjaar zijn staatszaken vaak bijzaak.