Het begrip fairness wordt uitgehold door politici. Het gaat enkel nog over afnemen van wie meer heeft, schrijft Maurits Vande Reyde (Jong VLD) in zijn bijdrage voor het schaduwparlement deze week.
Terug van nooit weggeweest deze week: de komst van een vermogens(winst)belasting. Niemand die weet hoe of wat, alleen dat het er nu wel eens van moét komen. Niet omwille van socio-economische logica. Niet om een maatschappelijke kwaal weg te nemen. Niet omdat het mensen vooruit helpt wiens zelfontplooiing anders beperkt wordt. Nee, enkel en alleen omwille van een vage drang naar het f-word: fairness. Het gevoel dat er “iets mis gaat” en daarvoor “een maatregel” nodig is. Meer emotie dan ratio dus, politieke symboliek boven goed beleid.
De term fairness wordt zo opportunistisch gebruikt dat het stilaan zijn betekenis verliest. Zegt de speculatietaks u nog iets? Dat was een jaar geleden nog het wondermiddel. Het zou de superrijken met hun duistere aandelen eens mooi treffen. Resultaat: goede huisvaders belast, kleine bedrijven getroffen en minder opbrengsten voor de overheid. Wie heeft er daar in godsnaam meer fairness aan overgehouden?
‘De winstvermogensbelasting is de zoveelste blinde stap in de zoektocht naar fairness’
De vermogenswinstbelasting gaat hetzelfde pad op, dat is nu al duidelijk. Tekenend is dat niemand kan of durft zeggen hoe zo’n belasting er moet uitzien. Het mag niemand treffen, behalve de superrijken. Zogezegd de categorie van de Panama Papers. Dat slaat nergens op. Het is alsof je sociale fraude zou aanpakken door alle uitkeringen te halveren. Zelfs in de groep van grote vermogens is het aandeel panamaplegers klein. De grootste boef was trouwens een staatsbank.
Drogreden
Panama is een drogreden. Het echte probleem is dat beleidsmakers vastzitten in een collectieve verdwazing: elke bovengemiddelde rijkdom is iets wat je zomaar krijgt of afneemt van anderen, niet wat je verdiend hebt.
Dat is een groot probleem. Kansen in onze samenleving zijn niet perfect verdeeld. Daar moeten we voor blijven strijden. Iedereen moet de beste mogelijkheden krijgen om zich te ontplooien. Het enige systeem dat dat mogelijk maakt, is meritocratie: werk meer, breng betere ideeën aan, neem meer risico en je krijgt er gemiddeld genomen meer beloning voor terug. Dat gooien we meer en meer overboord. Wie zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt, wie meerwaarde creëert voor zichzelf en anderen, moet voortaan vooral gestraft worden. Het principe van gelijke startkansen is helemaal weg in het politieke discours. Gelijkheid van uitkomst is de nieuwe norm. Uiteindelijk verliest iedereen daarbij, all in the name of fairness.
‘De opvatting van fairness is er nu immers louter één van afnemen van wie meer heeft.’
Stel nu dat je effectief een vermogensbelasting invoert die enkel “de rijken” treft. Ruw genomen zijn er dan twee mogelijkheden: een botte belasting op opgebouwd vermogen boven pakweg 1 miljoen euro, naar het ondertussen begraven voorbeeld van François Hollande. Of een meerwaardebelasting bij de verkoop van bedrijfsaandelen, een Coucketaks zeg maar. Beide gevallen zijn bezwaarlijk fair te noemen. Er zijn al een pak belastingen afgevuurd tijden de opbouw van krak hetzelfde vermogen.
Waarom die niet allemaal samenvoegen tot één vermogensbelasting, af te rekenen wanneer je er de vruchten van plukt? Verlaag bijvoorbeeld de vennootschapsbelasting en voer een meerwaardebelasting in bij de verkoop van het bedrijf. Zo stimuleer je ondernemerschap en het scheppen van banen in plaats van rentenieren. Dat zou de echte betekenis van fair zijn, meerwaarde voor iedereen. De kans is klein dat zo’n maatregel het haalt. De opvatting van fairness is er nu immers louter één van afnemen van wie meer heeft.
Het echte probleem is dan ook niet het gebrek aan fairness in onze samenleving, wel de verkeerde interpretatie ervan bij politici.
Het Schaduwparlement van Knack.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier