‘De regering kiest voor uitsluiting in plaats van inschakeling’

‘Michel I kiest ervoor om jongeren die kansen vragen op werk, een verhoogde kans op armoede in de plaats geven’, schrijft Lies Corneillie in deze bijdrage voor het Schaduwparlement van Knack.be. Ze roept op om de regeling rond de inschakelingsuitkering te herzien.

De regering-Di Rupo besliste drie jaar geleden om de inschakelingsuitkering te beperken in de tijd. Een maatregel waarvan eind deze maand de gevolgen duidelijk worden: zo’n 23.000 mensen verliezen hun uitkering en vallen terug op een leefloon. Later dit jaar komen er nog enkele duizenden bij, tot 30.000 dit jaar. Socialisten zien ondertussen in wat velen drie jaar geleden al voorspelden: door jongeren hun uitkering af te pakken help je hen niet aan een job. Michel I heeft dat nog niet door, en besliste meteen om de criteria voor jongeren om een werkloosheidsuitkering nog te verscherpen. In totaal zullen hierdoor 68.000 personen over de hele legislatuur hun inschakelingsuitkering verliezen. Deze en vorige regering laten werkzoekenden in de kou staan, en daarmee ook steden en gemeenten die via het OCMW de leeflonen moeten uitkeren en deze mensen moeten begeleiden.

Leefloon is geen oplossing

De regering doet uitschijnen dat jonge werklozen onvoldoende inspanningen leveren om een job te zoeken. Dat is natuurlijk een waanvoorstelling van de realiteit. Wie werkloos is, moet permanent aantonen dat hij of zij een job zoekt. Wie niet zoekt of een passende job weigert, krijgt geen uitkering. Wie beroep doet op een inschakelingsuitkering, heeft dan ook geen nood aan een straf, maar wel aan perspectief op een job. Het is uiteraard een ernstig probleem wanneer sommigen al jaren aan een stuk leven van die uitkering. Deze mensen doen terugvallen op het leefloon is allerminst de oplossing. Dit beleid gaat uit van de illusie dat je mensen kan activeren door hun uitkering af te nemen en in armoede te duwen. De oorzaken voor de langdurige werkloosheid worden met deze maatregelen verre van weggewerkt, maar wellicht nog versterkt. Immers, de link met de ondersteuning met de VDAB wordt hiermee op zijn minst minder stevig. Wie het moeilijk heeft, krijgt het nog moeilijker. Een aangepaste job vinden, zal steeds minder tot de opties behoren.

Zoektocht naar een job wordt moeilijker

De komende maanden zal de inschakelingsuitkering dus voor nog enkele duizenden werkzoekenden worden stopgezet. Doet dit dan geen belletje rinkelen? De beste manier om die uitkering te stoppen, is toch om werkzoekenden aan een aangepaste job te helpen? Liefst willen we uiteraard dat de inschakelingsuitkering gewoon niet nodig zou zijn, dat jonge mensen na afstuderen binnen een beperkte tijd aan een job geraken, of desnoods terug een opleiding kunnen volgen of ergens stage lopen. Maar voor wie dat niet lukt, is de inschakelingsuitkering een recht en een noodzaak. De zoektocht naar een job wordt alleen maar moeilijker als je leefomstandigheden moeilijker worden.

Stappen naar zelfstandigheid

Je bent jong en je wilt wat. Diploma op zak, op zoek naar een job, op zoek naar een eigen woning. Belangrijke stappen naar zelfstandigheid in het leven van een jongvolwassenen. Zelf mag ik van geluk spreken, acht jaar geleden ging dat bij mij als vanzelf. Na mijn studies sociaal werk liep ik nog 6 maanden stage in het buitenland. Kort na mijn terugkeer kon ik al aan de slag als jeugdwerker. Iets waar jongeren vandaag vaak alleen nog maar van kunnen dromen… Kijk maar naar het verhaal van Pieter-Jan, afgelopen maandag in Het Journaal. De reportage toont een 28-jarige man met 2 diploma’s, die net een zoveelste negatief antwoord ontving op een sollicitatie. Hij had de afgelopen jaren enkele korte jobs en stages, maar verliest nu zijn inschakelingsuitkering. Hij wil niet afhankelijk zijn van die uitkering, maar zolang er geen werk is voor hem, heeft hij er toch recht op?

Groot lot gewonnen

Pieter-Jan is niet alleen, ik ontmoet vele jongeren die al enige tijd op zoek zijn naar een job. In gesprekken komt de frustratie al gauw bovendrijven. De tijd en energie die gaat naar het solliciteren, je telkens oppeppen en motiveren om dan een standaardbrief terug te krijgen ‘dat u te weinig ervaring heeft’. Proberen de moed niet te verliezen, geen knak te krijgen in je zelfvertrouwen, terwijl je telkens opnieuw het deksel op de neus krijgt. Een eindeloze periode waarin je niets kan plannen, omdat je niet weet of en wanneer je eens op gesprek mag komen, en of je de job zal hebben of niet. Hier en daar valt er eens interimbaantje te rapen, of eens een contract van bepaalde duur voor enkele maanden. Maar wie vandaag een job vindt voor onbepaalde duur, en dus wat zekerheid opbouwt, heeft het groot lot gewonnen.

Het aantal werkloze jongeren groeide de voorbije 5 jaar met 15.000. Deze jongeren willen werk, tonen wat ze waard zijn, zich nuttig maken. Achter dat getal schuilt een grote dosis talent en enthousiasme. Tegen deze jongeren vertellen dat ze na een 3 jaar geen recht meer hebben op een inschakelingsuitkering, is niet eerlijk.

Maatregelen terugdraaien

Ecolo-Groen werkte een wetsvoorstel uit om deze maatregelen terug te draaien en te vermijden dat werkzoekenden in armoede belanden. Evita Willaert kreeg steun van oppositiepartijen PS en Cdh om het dossier met urgentie op de agenda van de commissie te plaatsen, maar niet van SP.A en de meerderheid. Zij kiezen er dus voor om jongeren die kansen vragen op werk, een verhoogde kans op armoede in de plaats geven. Voor uitsluiting in plaats van inschakeling.