Laurien Spruyt

‘De grote circulaire economie begint bij kleine plastic zakjes’

Laurien Spruyt Beleidsmedewerker klimaat bij Bond Beter Leefmilieu

Laurien Spruyt is beleidsmedewerker circulaire economie bij Bond Beter Leefmilieu. Ze roept de Vlaamse regering op om het verbod op plastic zakjes snel in te voeren. Vorige week stemde het Open VLD nog tegen een verbod. ‘Vlaanderen hinkt hopeloos achterop’, zegt Spruyt.

‘Vlaanderen moet voortrekker worden op vlak van circulaire economie.’ Met deze ambitie onderschreef het voltallige Vlaamse Parlement, meerderheid en oppositie, eind juni een resolutie over circulaire economie. In deze resolutie geven de parlementariërs aan dat ze afval willen vermijden en op een verantwoorde manier met grondstoffen willen omspringen. Een mooie ambitie. Maar wat gebeurt een week later? Open VLD, nota bene een van de trekkers van de resolutie, blokkeert een verbod op plastic zakjes, het wegwerpproduct bij uitstek. Hoe willen we die circulaire economie ooit waarmaken als dit al niet lukt?

Plastic-apocalyps

Op straat, in het park, in zee, op ons bord en in onze shampoo: plastics zijn werkelijk overal. Elke week zien we wel foto’s van aangespoelde walvissen met een maag vol zakjes en flesjes verschijnen. Ook de vis- en zeevruchtenliefhebbers onder ons krijgen jaarlijks 11.000 stukjes microplastic binnen. Overal waar je in Vlaanderen komt, in elke wijk, in elk natuurgebied, zie je flesjes en blikjes rondslingeren. We verzuipen letterlijk in de plastics.

Plastic zakjes vormen vandaag 40 procent van het afval in de Noordzee en een belangrijk aandeel van het zwerfvuil. Uit tellingen van de OVAM blijkt dat wie in Vlaanderen een kilometer wandelt, gemiddeld zeven rondslingerende plastic zakjes tegenkomt. Hoewel we ze meestal maar één keer voor slechts enkele minuten gebruiken, duurt het één tot vier eeuwen voor ze afbreken in het milieu.

Veel communicatie, weinig actie

‘De grote circulaire economie begint bij kleine plastic zakjes’

Laurien Spruyt, beleidsmedewerker circulaire economie bij Bond Beter Leefmilieu

Al sinds de lente van 2016 communiceert minister Joke Schauvliege (CD&V) enthousiast over een naderend verbod op het gebruik van plastic zakjes. Een jaar later leek het er eindelijk van te komen. Tot regeringspartner Open VLD het lang aangekondigde voorstel in één slag van tafel veegde.

Door dat gebrek aan daadkracht wordt België een van de enige zes landen die de Europese richtlijn over plastic zakjes nog niet doorvoerden. Via deze richtlijn verbinden de lidstaten van de Europese Unie zich ertoe het gebruik drastisch te verminderen door plastic zakjes van 15 tot 50 micron dik te verbieden of betalend te maken. Dat is het type zakjes dat massaal uitgedeeld wordt in handelszaken zoals slagerijen, frietkoten, apotheken en marktkramen. Eind november 2016 moest de richtlijn omgezet worden naar nationale wetgeving en concrete maatregelen.

Vlaanderen hinkt hopeloos achterop: niet alleen ten opzichte van Italië, Frankrijk of Wallonië, dat eind vorig jaar al plastic zakjes voor eenmalig verbruik verbood, maar ook in vergelijking met bijvoorbeeld Rwanda, Tanzanië, Kenya, Marokko of Senegal. En ook Azië is mee met de urgentie van het plasticprobleem: in Indië, China, Myanmar en Bangladesh neem je maar beter je herbruikbare boodschappentas mee.

Sommige Europese landen en regio’s kozen ervoor de zakjes betalend te maken in plaats van ze te verbieden. De resultaten zijn gemengd. In Ierland vormde het betalend maken van de plastic zakjes een succes: het gebruik van wegwerpzakjes daalde er met 95 procent. In Wales daalde het gebruik van de zakjes initieel ook, om daarna weer fors te stijgen. Ook het vervangen van plastic door papieren of bio-afbreekbare zakjes is geen oplossing: er bestaan simpelweg geen zakken die voldoende snel afbreken in het milieu, de ecologische impact van zulke zakjes is navenant.

Voortrekker Vlaanderen?

Als Vlaanderen echt een voortrekker wil worden op vlak van circulaire economie, is er nog een lange weg te gaan. Want de circulaire economie begint hier: bij het doordacht omgaan met die producten die het meeste milieuhinder veroorzaken. Bij het opnemen van onze verantwoordelijkheid om iets aan de plasticproblematiek te doen. Bij het aanpakken van problemen aan de bron.

Voer een verbod op plastic wegwerpzakjes in en maak de rest betalend. Herbruikbare tassen uit linnen of dik plastic en netjes voor groenten en fruit werken net zo goed, dat weten de 70 procent van de Vlamingen die daar vandaag al voor kiezen, ook. Na een jaar van loze beloften is het nu tijd voor daden en resultaten. Politici, de (plastic) bal ligt in jullie kamp.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content