De geluidsnormen, of hoe Charles Michel op drie borden tegelijk schaakt

Premier Charles Michel © Belga Image

De geluidsnormen rond Zaventem dreigen een nieuw communautair symbooldossier te worden, maar het is meer dan dat. De MR en vooral premier Charles Michel staan in het brandpunt van een politiek steekspel.

Communautaire stilstand, dat was ons beloofd bij de start van de regering-Michel. Na de hetze rond het CETA-handelsverdrag, met een koppige Paul Magnette in de hoofdrol, flirtten de regeringspartijen al met de grenzen van die afspraak – maar met de geluidsnormen rond de nationale luchthaven zit België pas echt enkeldiep in het communautaire moeras.

Institutioneel is dit dossier op zich al een explosieve cocktail in de Belgische politiek. Het beheer van de luchthaven is een federale bevoegdheid, terwijl de geluidsnormen op het gewestelijke niveau ondergebracht zijn. Ondertussen communiceren enkele Brusselse politici dat de luchthaven vooral een meerwaarde is voor Vlaanderen, en er logischerwijs dus ook meer vluchten over Vlaanderen moeten vliegen.

En dan zijn er de twee belangenconflicten die de Vlaamse regering intussen al heeft ingeroepen om de communautaire twist compleet te maken. Het eerste belangenconflict kwam er eind vorig jaar al, toen de Brusselse regering besliste dat ze de geluidsnormen van 1999 vanaf 1 januari van dit jaar rigoureus zou toepassen. Vlaanderen vond dat haar belangen werden geschaad en bevroor daarom de onderhandelingen gedurende zestig dagen, tot afgelopen dinsdag dus. Omdat er nog geen oplossing was, riep de Vlaamse regering toen opnieuw een belangenconflict in.

Nu bakkeleien Geert Bourgeois (N-VA) en Rudy Vervoort (PS), minister-presidenten van respectievelijk de Vlaamse en Brusselse regering, of Vlaanderen nu wel of niet de wet overtreedt door twee keer over hetzelfde onderwerp een belangenconflict in te roepen. Het kan wel, dixit Bourgeois, omdat de Vlaamse regering zowel gewest- als gemeenschapsregering is en vanuit beide standpunten een belangenconflict kan inroepen. Het kan niet, pareert Vervoort, omdat het door een regering is ingeroepen en niet door het parlement. Het gevolg is een compromis à la belge: het tweede belangenconflict wordt genegeerd, maar de boetes worden niet geïnd.

Communautair deksel

Het juridische kluwen doet denken aan dat andere communautaire symbooldossier het splitsen van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde, waar de Franstaligen onder de naam van de verschillende regeringen vier belangenconflicten inriepen. Ook Bart De Valck, voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, ziet het verband. ‘Het is vrij uniek dat Vlaanderen zelf een belangenconflict inroept. Het toont aan dat dit dossier in het België zoals het nu is niet opgelost kan worden. Het gaat over het welzijn van de Vlamingen en duizenden jobs. De provocaties vanuit Brussel kunnen zich niet blijven opstapelen.’ Bourgeois zei in december nog op Radio 1 nog dat een communautaire stilstand ‘niet betekent dat de Vlaamse regering de Vlaamse belangen niet mag verdedigen.’

‘De Franstalige Brusselaars trekken zelf het communautaire deksel weer open’, vindt De Valck. Zijn analyse wordt gedeeld door politicoloog Nicolas Bouteca. ‘Uiteraard moet een partij als de N-VA wijzen op de communautaire kant, maar het hoofddoel van dat belangenconflict is tijd winnen. Blijkbaar gunde de Brusselse regering de Vlamingen die tijd niet, althans niet voor gisterenavond.’

Twee pionnen

Maar het is meer dan een communautaire soap, zegt Bouteca. Hij wijst op de politiek-strategische kant van het dossier en kijkt, net als De Valck, naar de MR. Met Mobiliteitsminister François Bellot en premier Charles Michel, die het Overlegcomité tussen de verschillende regeringen moet leiden, heeft die twee pionnen in het oog van de storm staan.

Bellot voelt een alsmaar hogere druk van Bourgeois en Vervoort om snel met een vliegwet te komen. Bourgeois liet dat duidelijk horen in Terzake en Vervoort schoot woensdag nog met scherp naar de minister. ‘De MR had aangekondigd alles in veertig dagen te regelen, maar twee jaar later is er nog steeds niets. De moeilijkheid van het dossier zit dus binnen de federale regering. Wat is de macht van de MR binnen deze regering?’ vroeg hij zich af.

‘Deels is dat natuurlijk ideologische overtuiging, maar de PS en cdH willen ook de MR pijn doen’, zegt Bouteca. De PS en cdH vormen de meerderheid in de Brusselse regering en zitten federaal in de oppositie. Voor de MR is dat het omgekeerde.

En dan is er Michel. Hij verklaarde het tweede belangenconflict ontvankelijk, een beslissing die meteen op weerwerk stuitte van Brussels minister voor Leefmilieu Céline Fremault van cdH. Zij noemde het een ‘partijdige’ beslissing, die ‘de regels van de rechtsstaat met de voeten treedt.’

Op die manier moet Michel op drie schaakborden tegelijk zijn pionnen verplaatsen, is het besluit van Bouteca. Om te beginnen moet hij het overleg tussen de regeringsleiders coördineren, wat gezien onder andere de uitlatingen van Fremault een lastige klus wordt. ‘Maar hij moet ook zijn federale regering, waar de N-VA van Bourgeois en Vlaams mobiliteitsminister Weyts in zit, bij elkaar houden. Daarnaast mag zijn eigen partij niet te veel gezichtsverlies leiden. Dat allemaal tesamen is een heel grote uitdaging.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content