Zelfs volgens de ruwe zeden van de Wetstraat was het ongewoon fel, het discours waarmee Wouter Beke in de weekendkranten van De Tijd en De Morgen minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) op de rooster legde. Wat er op Financiën gebeurt, is voor de CD&V-voorzitter zelfs een zaak van persoonlijk falen van de minister: ‘Zijn palmares is niet zo sterk.’
Beke vindt dat geen enkel voorstel van Van Overtveldt efficiënt en nuttig is geweest, en het ballonnetje dat de minister opliet om de vennootschapsbelasting te verlagen van 32,5 naar 20 procent is helemaal van de pot gerukt. Dat zou op korte termijn een gat van 3,5 miljard euro in de schatkist slaan. Voorstanders van de verlaging beweren dat de concurrentiepositie van onze ondernemingen en dus ook de werkgelegenheid spectaculair zullen stijgen, wat ook de inkomsten van de overheid fors zou verhogen. Maar Beke is niet overtuigd: ‘Toen Van Overtveldt nog hoofdredacteur van Trends was, voerde hij een kruistocht tegen terugverdieneffecten. Nu zegt hij dat die 3,5 miljard zichzelf terugverdient.’ Besluit: ‘Van een minister van Financiën verwacht ik meer sérieux.’
Ernst en degelijkheid: daar was het Bart De Wever om te doen telkens wanneer hij een niet-politicus aantrok om de N-VA-rangen te versterken. Voka-topman Philippe Muyters was de eerste in die rij, VRT-journalist Jan Becaus is voorlopig de laatste. Ook de komst van Johan Van Overtveldt zag hij als een belangrijke transfer. Van Overtveldt was econoom, (ex)-hoofdredacteur van Trends en Knack, publicist, parttime academicus, ex-bedrijfsleider en ex-directeur van de werkgeversfederatie VKW. Bij de verkiezingen van 2014 werd hij meteen Europees lijsttrekker, en bij de daaropvolgende federale regeringsvorming kreeg hij dus een ministerpost aangeboden.
Van Overtveldt is de zestig voorbij. Dat is de leeftijd waarop ministers zich doorgaans geen zorgen meer maken over een toekomstige carrière en ‘er voluit voor gaan’. Dat was ook de opdracht die De Wever hem gaf bij zijn intrede in het Hôtel des Finances: onbeschaamd zichzelf zijn. Vandaar het volgehouden verzet van Van Overtveldt tegen te veel bijkomende lasten voor ondernemingen en investeerders.
Het maakt de minister van Financiën onpopulair bij centrumlinks. Maar met Van Overtveldt wint de N-VA nog aan krediet bij haar nieuwe publiek: de vrije beroepen, de spaarders en beleggers, de managers, de ondernemers en investeerders. Die rijke Vlamingen met geld en kapitaal zijn meestal geen traditionele flaminganten. Velen onder hen stemden trouw op Open VLD of CD&V. Maar sinds enige jaren kiezen ze voor de N-VA. Zij zijn het die de N-VA hebben opgestuwd naar de dertig procent en de historische positie als de grootste partij van het land. Hard roffelen op de Vlaamse trom, zoals de voorbije week gebeurde om ongeduldige hardcore-Vlamingen te behagen, maakt mogelijk minder indruk op die nieuwe kiezers dan het verwijt dat de N-VA niet op de centen let. Want dat is precies wat ze van de Wever hadden verwacht, dat hij goed op hun centen zou letten.
Wouter Beke ruikt zijn kans. Er is hem veel aan gelegen om de Vlaming ervan te overtuigen dat het begrotingstekort geen zaak is van de meerderheidspartijen of van premier Charles Michel, maar van minister Johan Van Overtveldt. Door te focussen op de minister van Financiën en de N-VA, legt Beke de politieke verantwoordelijkheid voor wat er fout loopt in het land bij de grootste meerderheidspartij. Dat is een positie die De Wever al sinds de verkiezingen hardnekkig probeert te vermijden. Daarom heeft hij het premierschap nooit voor zichzelf opgeëist en wilde hij ook niet dat een andere N-VA’er eerste minister werd. Die baan gunde hij Kris Peeters (CD&V) en, toen dat niet doorging, Charles Michel (MR).
Aanvallen als die van Beke verplichten de N-VA om mee het gewicht van de regering te dragen, de publieke opinie te trotseren en tegen de wind in te beuken. Wouter Beke is politicoloog van vorming: leer hem zijn politieke geschiedenis niet. De CD&V-voorzitter manoeuvreert de N-VA stilaan in de positie waarin de CVP ooit zat.
De aanvallen van Wouter Beke verplichten de N-VA om mee het gewicht van de regering te dragen.
