Dat geen enkele minister het KI wil hervormen, is begrijpelijk. Het zou politieke zelfmoord zijn

© BelgaImage
Ewald Pironet

Het Europees Hof van Justitie eist dat België de belastingen op woningen herziet. Het is niet de eerste keer dat we worden veroordeeld vanwege ons systeem van kadastraal inkomen, maar stilaan wel de laatste keer.

Aan twee dingen mag de fiscus niet raken of de emoties in België laaien hoog op: het spaarboekje en bakstenen. Toch zal onze regering iets moeten doen aan de belastingen op woningen, want ons land is net door het Hof van Justitie van de Europese Unie veroordeeld omdat de belastingdienst het vastgoed in België op een andere manier belast dan dat in het buitenland. Wie een onroerend goed in eigen land heeft, wordt belast op basis van het kadastraal inkomen (KI), dat de geschatte huurwaarde geeft. Voor een woning in een ander EU-land neemt de fiscus als maatstaf de werkelijke huurwaarde, die meestal veel hoger ligt dan de geschatte huurwaarde. En daar knelt het schoentje pijnlijk.

Dat geen enkele minister het KI wil hervormen, is begrijpelijk. Het zou politieke zelfmoord zijn.

Dat er met ons KI iets fundamenteel fout loopt, is al langer duidelijk. Het KI is het geschatte gemiddelde netto-inkomen in het jaar 1975 van een stuk grond of gebouw in België. De afgelopen veertig jaar is het wel een beetje geïndexeerd, maar niet meer aangepast aan de realiteit. Het weerspiegelt daardoor niet meer de werkelijke huurwaarde. Bijna tien jaar geleden zei begrotingsexpert André Decoster (KU Leuven) in Knack dat het KI ‘eigenlijk waardeloze informatie’ was – en dat daar dringend iets aan moest gebeuren. ‘Dat het niet gebeurt, is een land onwaardig’, vond zijn collega Jacques Vanneste (UAntwerpen) toen. Sindsdien is er niets veranderd.

België is daar al herhaaldelijk voor op de vingers getikt. Het Rekenhof heeft het KI-systeem jaren geleden met de grond gelijkgemaakt. In rapporten van de OESO en Eurostat is al meerdere keren genoteerd dat het inkomen uit onroerend goed in België te laag wordt belast. Op 7 november 2007 schreef de Europese Commissie België een eerste keer aan over de ongelijke fiscale behandeling van Belgisch en Europees vastgoed. En op 11 september 2014 werd België daarvoor door het Europees Hof veroordeeld. Fiscalist Michel Maus omschreef dat arrest als ‘het 9/11 van het KI’. Het arrest van vorige week gaat over precies hetzelfde – maar als ons land zijn wetgeving nu niet aanpast, kunnen er boetes of dwangsommen volgen.

Hoe kan België de fiscale behandeling van vastgoed in België en dat in andere Europese landen gelijkschakelen, zoals het Europees Hof eist? Praktisch is het voor de fiscus niet haalbaar om vastgoed in andere Europese landen te belasten op basis van het KI – in sommige landen bestaat dat begrip zelfs niet. De enige mogelijkheid is dat de fiscus het Belgische vastgoed belast op basis van de werkelijke huurinkomsten. De geschatte huurwaarde van alle woningen moet dan worden aangepast aan de werkelijke huurwaarde. Fiscale experts voorspellen dat het huidige KI dan gemiddeld met een factor drie tot vier zal stijgen.

As je decennialang iets veronachtzaamt, wordt het almaar moeilijker om het nog te moderniseren: het KI is daar een goed voorbeeld van

Zouden de jaarlijkse belastingen op onze woning dan ook maal drie of vier gaan? Niet noodzakelijk. De gewesten en vooral de gemeenten, die het leeuwendeel van die belastingen ontvangen, zouden hun tarieven kunnen verlagen. Of er zou een forfaitaire belastingaftrek kunnen komen van 50 tot 70 procent voor renovatie en onderhoud. Maar het venijn zit elders: als het KI gemiddeld met een factor drie tot vier zou stijgen, zouden er eigenaars zijn die nog méér belastingen zullen moeten betalen. Zeker voor mensen met een tweede verblijf kan de rekening oplopen. Bovendien: wie zou het KI herschatten? En zouden eigenaars een verhoging niet juridisch aanvechten?

Dat geen enkele minister het KI wil hervormen, is begrijpelijk. Het zou politieke zelfmoord zijn. Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) heeft aangekondigd dat zijn administratie een studie maakt over de gevolgen van een herziening. Maar het echte werk zal, hoe dan ook, voor een volgende regering zijn. As je decennialang iets veronachtzaamt, wordt het almaar moeilijker om het nog te moderniseren: het KI is daar een goed voorbeeld van. Als we de noodzakelijke hervormingen dan eindelijk doorvoeren, kunnen we gelukkig wel weer Europa met de vinger wijzen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content