Vrijdaggroep

‘Creëert de vluchtelingencrisis tweederangsburgers?’

Aline Buysschaert van de Vrijdaggroep buigt zich over een aantal recente beslissingen van de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Theo Francken.

Uit verschillende peilingen blijkt dat Theo Francken, staatssecretaris voor Asiel en Migratie, de populairste politicus van het moment is. Hoewel hij met zijn beslissingen de rechten van vreemdelingen blijft inperken om “de openbare orde en nationale veiligheid” makkelijker te handhaven, zit zijn populariteit in de lift. Dit is des te verontrustender, omdat de beslissingen van staatssecretaris Francken zich soms buiten elk wettelijk kader situeren en sommige belangrijke Belgische rechtsprincipes met de voeten treden. Een praktijk die niet lijkt te storen, maar die aangeklaagd moet worden.

Uit de vluchtelingencrisis vloeide in 2015 een noodtoestand voort waarop Europa en België niet voorbereid waren. In datzelfde jaar dienden 1,3 miljoen migranten een asielaanvraag in binnen de Europese Unie. In België ging het om ruim 35.500 asielaanvragers, ofwel het dubbele van 2014.

‘Creëert de vluchtelingencrisis tweederangsburgers?’

Om het hoofd te bieden aan die situatie nam de Belgische overheid een aantal beslissingen die volgens ons buiten het wettelijke kader kleuren. Dat geldt ook voor de “preregistratie“, een praktijk gehanteerd door Vreemdelingenzaken om het aantal registraties van asielaanvragen per dag te beperken en waarbij asielaanvragen niet automatisch geregistreerd worden op het moment van de aanvraag. De ironie wil dat asielaanvragers geen recht hebben op opvang of huisvesting zolang hun aanvraag niet geregistreerd is. In deze crisiscontext voerde staatssecretaris Theo Francken eveneens een ontradingscampagne door rechtstreeks te communiceren met de asielaanvragers om hen aan te moedigen geen asielaanvraag in te dienen of vrijwillig terug te keren. Daar getuigen de subjectieve en onvolledige ontradingsbrieven van die onder andere aan Afghanen en Irakezen verstuurd werden, terwijl net zij – samen met de Syriërs – onze bescherming het meest nodig hebben.

De vraag die zich opdringt is dus of deze en andere praktijken de rechten van vreemdelingen in het gedrang brengen? In haar recente rapport Refugees welcome? had de Vrijdaggroep al de aanbeveling opgenomen dat een asielaanvraag onmiddellijk het recht op opvang moet openen, zoals de wet overigens ook voorziet. Indien staatssecretaris Theo Francken vindt dat deze wet niet voldoet, moet hij een amenderingsvoorstel indienen in plaats van buiten het wettelijke kader te handelen.

Op 9 februari 2017, keurde de Kamer een nieuw wetsontwerp van staatssecretaris Theo Francken goed. Hoewel Theo Francken er ditmaal voor gekozen heeft om we binnen een wettelijk kader te handelen, lijkt het er toch verdacht op dat hij de grondwet omzeilt. Het wetsontwerp maakt het immers mogelijk om – zonder proces – vreemdelingen die hier legaal verblijven en soms hun hele leven in België geleefd hebben uit te zetten. Alleen al het vermoeden – en dus geen veroordeling – dat de openbare orde of de nationale veiligheid in gevaar zijn, volstaan dus om mensen met een andere nationaliteit die hier soms geboren, en vaak opgegroeid zijn, uit te zetten.

‘Personen die een reëel gevaar vormen voor onze nationale veiligheid eenvoudigweg uitzetten, is geen oplossing: het is niet omdat je je in een ander land bevindt dat je geen bedreiging meer vormt voor België.’

Daarmee lapt Francken het beginsel van vermoeden van onschuld uit de Belgische grondwet aan zijn laars. Door deze wet gaat men uiteenlopende rechtsregels hanteren voor twee personen die in België geboren zijn, enkel en alleen omdat ze een andere nationaliteit hebben. Zo ontstaan tweederangsburgers, want leidt deze maatregel niet tot een nog grotere kloof tussen legale, buitenlandse onderdanen en Belgische onderdanen?

Bovendien is absoluut niet aangetoond dat dit wetsontwerp haar doel zal halen, in tegenstelling tot wat de staatssecretaris beweert. Personen die een reëel gevaar vormen voor onze nationale veiligheid eenvoudigweg uitzetten, is geen oplossing: het is niet omdat je je in een ander land bevindt dat je geen bedreiging meer vormt voor België. Een terreuraanval kun je buiten ons land organiseren om hem dan in België uit te voeren. In plaats van deze personen uit te zetten, moeten ze veroordeeld en opgesloten worden als dat het verdict is, na het proces waarop ze recht hebben.

Meer algemeen vragen wij de staatssecretaris voor asiel en migratie om de rechten die buitenlandse burgers hebben te respecteren en tegelijk te blijven werken aan de nationale veiligheid en openbare orde. In 2016 werd het laagste aantal asielaanvragen opgetekend sinds 2009, hoofdzakelijk door het akkoord dat Europa met Turkije ondertekende en dat migranten dwingt om almaar gevaarlijker routes te nemen om Europa te bereiken. Terwijl de migratiedruk blijft toenemen door de geopolitieke situatie, is het belangrijk dat onze regering binnen het wettelijke en grondwettelijke kader werkt en gebruikmaakt van niet-discriminerende middelen om haar doelen te bereiken.

Aline Buysschaert werkt als partner voor een sociaal investeringsfonds en is lid van de Vrijdaggroep, een beleidsplatform voor jongeren van diverse pluimage ondersteund door de Koning Boudewijnstichting www.vrijdaggroep.be @Friday_Group

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content