‘Houellebecq wordt veel te ernstig genomen’

'We slaan een barst in het bruine plafond.' © Sanne De Backer

Chokri Ben Chikha is in da house. Met felroze beha’s, vlezige vrouwendijen die mannenlenden omklemmen en acteursbenen in lompe shortjes ensceneert hij, met Johan Simons en bij NTGent, Michel Houellebecqs romans Platform én Onderworpen.

U onderwerpt ons aan wulps toneel?

CHOKRI BEN CHIKHA: (lacht) Johan en ik vinden elkaar in het groteske. Johan regisseerde in 2007 Platform, een verhaal waarin een aanslag in naam van de extremistische islam het dagelijkse leven bruuskeert. Die regie hernemen we met een andere cast die ook Onderworpen speelt. NTGent-acteurs Steven Van Watermeulen en Lien Wildemeersch acteren samen met spelers van mijn gezelschap Action Zoo Humain: Zouzou Ben Chikha, Mourade Zeguendi, Marijke Pinoy plus Mourad Baaiz en Sara De Bosschere. Zij spelen grotesker. Al ligt dat ook aan Houellebecq. Hij wordt veel te ernstig genomen.

Schat de wereld hem verkeerd in?

BEN CHIKHA: Niet verkeerd, maar te ernstig. Je kunt zijn boeken op veel manieren lezen. Na Platform verdiepte hij zich in de islam en ontdekte de kracht, het gevaar en het absurde ervan. Dat verwerkte hij in Onderworpen. Beide boeken tonen een zoektocht naar liefde en zingeving.

Onderworpen speelt zich af in het Frankrijk van 2022. Een moslimpartij in coalitie met de socialistische partij levert de president. De Sorbonne wordt een moslimuniversiteit. De vrouwen binden in. Houellebecq toont een samenleving waar politieke partijen kiezen voor populistische strategieën. Dat maakt van hem een kunstenaar die zijn tijd érg goed aanvoelt en je uitdaagt tot een denkoefening. Ons stuk wordt dus géén anti-islamstuk over een kritisch boek dat onterecht werd afgeschilderd als een anti-islamboek. We maken theater dat speelt met stereotypen en zo opstaat tegen de angst voor ‘de islam’. Ik ben een kind van moslims, ik respecteer én relativeer elk geloof. Ik hoop dat je de zaal zult verlaten met existentiële vragen. Dat is lastig, ja. Maar deze gedachte uit het stuk geeft hoop: ‘Het verleden is prachtig, de toekomst ook. Enkel het heden is zwaar.’

Hoe zwaar vertimmeren jullie Houellebecqs verhaal?

BEN CHIKHA: Bij Action Zoo Humain gooien we de realiteit graag op de scène. Behalve nu. We verwijzen niet naar Donald Trump of de politieke partij die Dyab Abou Jahjah wil oprichten, bijvoorbeeld. Jeroen Versteele (dramaturg van Johan Simons, nvdr) maakte een vrij getrouwe bewerking. Daar houden we ons aan. Dit wordt een ‘Action Zoo Humain Goes Classic’-stuk. We laten ons inspireren door datgene waar we ons vroeger, toen we nog Union Suspecte heetten, tegen verzetten. Dat is heftig en boeiend.

En saaier?

BEN CHIKHA: Goes classic is geen synoniem voor flets, humorloos toneel, hé. Zo speelt Zouzou een extreemrechtse aanhanger van de mouvance identitaire die een moslimextremist wordt. Dat is absurd én geestig. Ook de taal zorgt voor kleur. Er wordt Nederlands, Frans én Arabisch gesproken. Dit is de eerste bewerking van Onderworpen die zo divers is. Dat is nodig. Choreograaf Maurice Béjart zei in de vorige eeuw dat dans het theater zou redden. Hij kreeg gelijk. In de 21e eeuw zal diversiteit het theater redden. Anders zal het marginaliseren.

Daags na de première van Onderworpen maakt NTGent bekend wie de nieuwe artistiek leider wordt. Uw naam circuleert.

BEN CHIKHA: Mijn carrière hangt aaneen van de toevalligheden. Ik zal niet bedelen om de post, maar ik zou de uitdaging wel aangaan. Een vrouw zou evenmin misstaan als artistiek leider, toch? Eerst zal het glazen plafond sneuvelen, dan volgt het bruine plafond. Met Onderworpen slaan we daar nog een barst in.

Onderworpen (NTGent) gaat op 24 april 2017 in première in de Stadsschouwburg van Amsterdam en reist, ook als tweeluik met Platform, door Vlaanderen en Nederland tot 1 juli 2017.

Door ELS VAN STEENBERGHE

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content