Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘Centrum van de mondiale macht is volledige verschoven naar de Stille Oceaan’

‘He dossier Noord-Korea, het Amerikaans handelsdeficit en de economische markt van Azië zullen meer en meer leiden tot gesprekken tussen een nieuwe G3’, schrijft Herman Matthijs na de internationale topontmoetingen van de afgelopen dagen.

Terwijl bij ons eerst alle ogen gericht waren op de G7-top in het Canadese Charlevoix en vervolgens op de ontmoeting tussen president Donald Trump en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un in Singapore, vond in de Chinese havenstad Qingdao de top plaats van de ‘SCO’: de ‘Shanghai Cooperation Organization’. Het verdeelde Europa staat er bij en kijkt er naar.

De G7-top in het Candese Charlevoix is zeker niet het grootse succes geworden. Maar deze club van zeven landen is nu toch eens in het nieuws geweest, de vorige edities haalden met moeite de media. De G7 heeft al gezorgd voor vele nietszeggende verklaringen, maar deze laatste top zal wel de geschiedenis ingaan. Hiervoor gaat alle dank naar de Amerikaanse president Donald Trump.

Centrum van de mondiale macht is volledige verschoven is naar de Stille Oceaan.

Over de 45ste president van de Verenigde Staten is al aardig wat ‘real & fake news‘ uitgebracht. Maar hij is op zijn minst een opmerkelijk figuur, die met weinig moeite de geschiedenisboeken gaat halen. President Trump is een onvoorspelbaar figuur, je weet nooit wat zijn volgende zet zal zijn. De uitleg dat de Russische president Vladimir Poetin een liefhebber was van Trump in de race naar het Witte Huis, slaat nergens op. Poetin houdt van voorspelbare tegenstanders, zoals Hillary Clinton.

Een ander gegeven is dat president Trump geen politiek verleden heeft en weinig dank is verschuldigd aan andere politici. In de race naar de politieke top is dat uitzonderlijk. Trump is een zakenman uit Manhattan. Hij bekijkt alle dossiers vanuit een geldelijk perspectief: wat kost het en hoeveel brengt dat financieel op? Dat is een invalshoek die vreemd is aan het overgrote deel van de Europese politici.

De echte politieke dossiers laat Trump over aan stafchef John Kelly van het Witte Huis en/of aan schoonzoon Jared Kushner en dochter Ivanka. Met een economische groei van 3 procent en een werkloosheidscijfer van zowat 3 procent kent de VS een periode van ‘booming economy‘. In de laatste poll van ‘Rasmussen’ (12 juni) staat Trump op 49 procent ‘approvel’, dat is voor een zittende president en dit voor de ‘mid term elections’ (november) niet slecht. In feite staat hij hoger dan president Barack Obama op het zelfde tijdstip. Nog een opmerkelijke stijger in de Amerikaanse ‘polls’: Melania Knavs, de ‘first lady’.

G7

Gaan de G7-bijeenkomsten worden afgeschaft? Wel, het antwoord is dat deze Groep van Zeven (VS, Canada, Japan, Frankrijk, Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Italië, plus de EU-Commissie en Raad die eerder waarnemers zijn) zichzelf al in 1999 ter discussie stelde op de top in Keulen. Toen werd het idee gelanceerd voor de G20. Deze groep komt jaarlijks samen en bevat naast de leden van de G7 ook nog o.a. Rusland, China, Indië, Brazilië. De westerse en de EU invloed is hier een stuk minder dan in de G7. Maar de ‘G20’ omvat zowat twee derde van de wereldbevolking, 85 procent van het mondiale BBP en 80 procent van de wereldhandel. Bovendien zijn alle vijf landen met een vetorecht in de VN hier ook lid van, net als alle munten die behoren tot de IMF korf. Op Pakistan en Noord-Korea na, behoren ook zes van de acht officiële kernmachten tot deze groep.

Maar niemand in de G7-groep heeft er belang bij om die westerse club af te schaffen. De vraag zal zijn of de Russen opnieuw mogen mee doen. Dat idee werd door president Trump op tafel gegooid om de EU uit elkaar te spelen. In ieder geval wil de Italiaanse regering van ‘ProfessoreGiuseppe Conte een einde maken aan de EU-sancties tegen Rusland.

Als we de Noord-Amerikaanse media mogen geloven, heeft president Trump ook voorgesteld om alle tarieven tussen de G7-leden en alle subsidies af te schaffen. Dat zou pas vrijhandel zijn. Maar dat zagen de anderen niet zitten.

Het grootste probleem op deze G7-bijeenkomsten is de positie van Europa. Die zitten daar met vier nationale belangengroepen, en nog eens de EU-Commissie plus de Raad. Als er dan toch één Europees standpunt moet ingenomen worden, wel dan zou daar maar één EU-delegatie moeten zitten. Bovendien komt er niets uit de politieke relatie Merkel-Macron en wil Theresa May het Verenigd Koninkrijk uit de EU. De drie leidende Europese leiders of de ‘3M’ zijn dan ook de zwakste schakel voor een G7-gesprek. Bovendien heeft de EU geen hoge pet op van de vierde aanwezige: de anti-establishment regering te Rome.

Singapore

De Amerikaanse president trok de voorbije dagen opnieuw alle aandacht naar zich toe door zijn ontmoeting met de Noord-Koreaanse leider Kim. In ieder geval heeft president Trump een dossier in gang gekregen dat al geblokkeerd zit sinds 1953. Op zijn minst is er een doorbraak geforceerd in het dossier van de Koude Oorlog van Azië. Toch zal de toekomst moeten uitwijzen wat er concreet gaat gebeuren in en rond Noord-Korea. Maar het akkoord van Singapore is zeker een betere situatie, dan die van enkele maanden geleden.

In Singapore is ook bewezen dat president Trump akkoorden kan sluiten. De kans is groot dat er iets gaat gebeuren met de denuclearisering van Noord-Korea. Vooral China heeft dictator Kim Jong-Un gedwongen om een akkoord te maken met de Amerikaanse leider. De Chinese President Xi-Jinping heeft geen zin om alleen op te draaien voor het Amerikaanse handelsdeficit. President Trump heeft een handelstekort geërfd van 790 miljard dollar, waarvan 375 miljard te relateren is met de Chinese volksrepubliek. Het is niet voor niets dat Kim Jong-Un met het Chinese presidentiele vliegtuig naar Singapore werd gebracht. Met andere woorden het Noord-Korea dossier heeft ook met veel geld te maken.

De Europese kritiek is juist: men zal moeten afwachten of er daadwerkelijk iets gebeurt. Het klopt ook dat Noord-Korea een dictatuur is waar een gebrek aan mensenrechten heerst. Die opmerkingen gelden ook voor Iran waar de EU en zijn drie grootste leden een nucleair akkoord mee hebben. Het is zeker niet uitgesloten dat de ‘ Iran deal’ de 21ste eeuw versie wordt van het ‘Verdrag van München’ uit 1938.

SCO

De Europese pers was volledig gefocust op Charlevoix en Singapore. Maar op het zelfde moment van de G7-meeting, vond in de Chinese havenstad Qingdao de top plaats van de ‘SCO’: de ‘Shanghai Cooperation Organization’. De SCO bestaat al sinds 1996, maar is de laatste jaren bezig aan een opmerkelijke relance. Tot de leden van deze groep behoren: Rusland, China, Indië, Pakistan en nog vier andere landen.

Vanuit het SCO secretariaat in Beijing wordt er werk gemaakt van culturele, economische en veiligheidssamenwerking. De SCO staat voor 25 procent van het mondiale BBP, 50 procent van de wereldbevolking, telt twee permanente leden van de VN-veiligheidsraad en vier kernmachten. Dit is een enorme economische markt, die de westerse munten amper gebruikt voor hun interne handel en grootse handelsplannen heeft. Op de SCO-top wou men de Chinese-Russische handel opkrikken van 86 miljard dollar (2018) naar boven de 200 miljard in 2020. Ook werd er beslist om grootste investeringen in de verkeersinfrastructuur tussen de leden uit te voeren en Noordelijke ijszeehavens (bijvoorbeeld Moermansk) grondig te moderniseren met het oog op de ontginningen van de Noordpool.

Ongetwijfeld is de SCO een organisatie waar de Amerikaanse president Trump interesse in heeft: een groeiende SCO-markt, met enorme handelsperspectieven en grote opbrengsten. Als de VS wil toetreden tot de SCO dan moet Donald Trump wel passeren via zijn Russische- en Chinese leiders.

Conclusie

Het hele G7-gebeuren, de ontmoeting in Singapore en de SCO-vergadering bewijzen nog eens dat de klepel van de mondiale macht volledige verschoven is naar de Stille Oceaan. Bovendien zullen de zaak Noord-Korea, het Amerikaans handelsdeficit en de economische markt van Azië meer en meer leiden tot gesprekken tussen een nieuwe G3: China, Rusland en de Verenigde Staten. Van Europa is geen sprake.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content