Liesbet Sommen (CD&V)

‘CD&V als sociaal gelaat van de regering: een electorale sprong in het onbekende’

Liesbet Sommen (CD&V) Voormalig Directeur Sociale Zaken bij diverse CD&v-vicepremiers

In deze bijdrage voor het Schaduwparlement gaat Liesbet Sommen dieper in op recent wetenschappelijk onderzoek dat de bewegingen van de kiezers bij de verkiezingen van vorig jaar in kaart bracht. ‘CD&V bevindt zich in onbekend vaarwater nu haar sociaal gelaat in de centrumrechtse coalitie veel duidelijker wordt.’

Kiezers die overlopen van de ene Zweedse partij naar de andere, leveren voor deze partijen in netto-termen amper een bijkomende stem op. De Zweden moeten het elders gaan zoeken: de N-VA wil haar voedingsbodem bij ex-VB’ers behouden en mijn middenpartij waagt zich als sociaal gelaat van de regering op links. Waar Open VLD gaat shoppen, blijft onduidelijk.

Zowel N-VA als Open VLD zouden volgens recent onderzoek veel kiezers van het Vlaams Belang opgeslorpt hebben; alleen de N-VA lijkt hiermee in haar discours en communicatie rekening te houden. Groen en sp.a blijken min of meer communicerende vaten en vechten in de oppositie dan ook om het linkse leiderschap. Mijn middenpartij bevindt zich in onbekend vaarwater nu haar sociaal gelaat in de centrumrechtse coalitie veel duidelijker wordt. In 2014 won ze immers het meeste kiezers bij centrumrechtse partijen.

Flirten met ultrarechts

N-VA dankt haar verkiezingsoverwinning, aldus Marc Swyngedouw, toonaangevend politiek socioloog van de KULeuven, aan haar nettowinst van Vlaams Belang kiezers, aangevuld met winst van de voormalig blanco/ongeldig kiezer. De partij is, dankzij vermoedelijk eerder anti – of apolitieke kiezers aan haar roemrijke overwinning geraakt.

De N-VA-machine die gaat over de communicatie en strategie van de partij, vraagt zich wellicht terecht af hoe trouw deze achterban in 2019 dan wel zal zijn. Deze bekommernis blijft bovendien zelfs overeind in de hypothese dat N-VA van álle politieke partijen een significant aandeel van de stemmen zou weggesnoept hebben (zoals een onderzoek van PartiRep stelt), omdat het grotere aandeel van het ex- Vlaams Belang electoraat ook dan blijft bestaan.

Reëel risico

Het uitgesproken discours van N-VA op veiligheids-en migratiethema’s moet deze kiezers aan zich binden. De strijd tegen het terrorisme wordt in de kijker gezet, de identiteitskaart van Syriëstrijders wordt als afschrikmiddel voor potentiële vertrekkers naar voor geschoven, kiezers die zich zorgen maken over hun veiligheid krijgen militairen op straat.

Want er bestaat een reëel risico: in een handomdraai kan het migratiethema het politiek debat opnieuw volledig domineren. Nu het Vlaams Belang min of meer monddood is, ontstaat bij velen de indruk dat andere thema’s zoals het socio-economische nu veel meer leven. Dat is ook zo, maar wanneer terreurdreiging realiteit wordt, kan de sfeer in een vingerknip maar met langdurig gevolg volledig omkeren. N-VA moet een terugloop naar het Vlaams Belang dus vermijden.

Zero sum game

Swyngedouw wijst in Sampol ook op een andere opmerkelijke aanname: op 25 mei 2014 hebben CD&V, N-VA en Open VLD quasi exact evenveel kiezers aan elkaar verloren als gewonnen. Het nettoresultaat van winst en verlies tussen CD&V/N-VA/Open VLD is een zero sum game. Dat betekent meteen ook dat het wegkapen van elkaars kiezers binnen de federale coalitie weinig groeimogelijkheden biedt. De winst moet elders worden gezocht.

Uit het recente onderzoek van Dassonneville e.a. blijkt dat het grootste aandeel kiezers dat aangetrokken werd vanuit een andere partij bij CD&V vanuit N-VA komt, bij Groen vanuit sp.a en bij N-VA in zeer sterke mate vanuit het Vlaams Belang. Bij sp.a komen de meeste overstekers vanuit Groen en bij Open VLD het meest vanuit CD&V en Vlaams Belang. De huidige meerderheids-versus oppositiemodus beantwoordt daaraan. Groen, sp.a en PVDA struikelen over elkaar heen om het monopolie te verwerven over het linkse discours. Hun kiezerspotentieel zit dan ook vooral aan de linkerzijde.

Middenpartij neemt risico’s

Dat N-VA het vooral gaat zoeken bij uitgesproken rechts is gekend, maar wat doet Open VLD? Aangezien de partij in 2014 vooral stemmen won van CD&V en Vlaams Belang, zou het interessant kunnen zijn om haar discours op basis hiervan wat bij te schroeven. Het grootste potentieel lijkt te liggen bij het uitgesproken rechtse electoraat.

Open VLD Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu zorgde hieromtrent voor een opstootje met het voorstel om rechters de macht te geven om illegale veroordeelde vreemdelingen uit het land te zetten. Nadien vernamen we hier niets meer van. Open VLD lijkt wat gekneld te zitten tussen haar achterban en het positieve ‘goesting’-verhaal dat haar nationaal voorzitster wenst te promoten.

En mijn middenpartij neemt risico’s. Hoewel ze als afnemer van kiezers vooral van N-VA afhangt met 9,2%, ligt het aantal overstekers vanuit Groen (8,3%) en sp.a (7,3%) daar enorm dicht bij. Dat bevestigt CD&V als enige echte partij in het midden, die in het centrum linkse en rechtse belangen verenigt. In de huidige centrumrechtse coalitie helt ons vlak over naar het linkse, omwille van een aantal oprechte bekommernissen. Als we rekening houden met de recente verkiezingsonderzoeken is het wel onduidelijk of dit electoraal interessant is. Waarachtige inhoudelijke elementen primeren voor ons dus boven strategie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content