BHV-akkoord zet Nederlandstalige rechters voor schut

De wetsvoorstellen voor de hervorming van het gerechtelijk arrondissement BHV die woensdag 4 april bekend raakten, leiden opnieuw tot grote onrust bij de Nederlandstalige rechters in Brussel.

In een nota aan de minister van Justitie, Annemie Turtelboom (Open VLD), toont de voorzitster van de Brusselse arbeidsrechtbank, Gaby Van den Bossche, zich nogmaals zeer bezorgd over de jongste ingrepen in de wetsontwerpen voor de hervorming van het gerechtelijke arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde. Die hervorming bestaat erin dat het parket wordt opgesplitst in een parket voor Brussel en een afzonderlijk parket voor Halle-Vilvoorde. Daarnaast worden de Brusselse rechtbanken opgedeeld in een Nederlandstalige en een Franstalige rechtbank.

Van den Bossche is zeer ongerust over de toekomst van de Nederlandstalige rechters, die volgens de jongste ontwikkelingen niet alleen op korte termijn sterk in aantal zullen moeten dalen. Ze vreest dat er in het BHV-wetsontwerp totaal géén garanties zijn ingebouwd om hun aantal na verloop van tijd terug op te trekken – in overeenstemming met het aantal dossiers.

Niet te overziene achterstand De voorzitster van de Brusselse arbeidsrechtbank luidde eerder al de alarmklok naar aanleiding van de aangekondigde daling van het aantal Nederlandstalige rechters. Na de ‘ontdubbeling’ van de rechtbanken in een Nederlands- en een Franstalige zou dat voor de arbeidsrechtbank neerkomen op een daling van 9 naar 5 Nederlandstalige rechters. ‘Dat zal een niet te overziene achterstand teweegbrengen’, aldus Van den Bossche. Nu al loopt de achterstand voor sommige nochtans zeer dringende geschillen, zoals geschillen met leefloners soms al op tot acht maand.

De daling van het aantal rechters is gebaseerd op nieuwe verdeelsleutels voor de Brusselse rechtbanken die in het akkoord zijn ingeschreven. Die bepalen dat de Nederlandstalige magistraten nog slechts 20 procent van de rechters van Brussel-Halle-Vilvoorde krijgen, de Franstaligen krijgen 80 procent. Bij de arbeidsrechtbank zal hun aantal stijgen van 18 tot 22.

Van den Bossche is niet te spreken over de berekeningen. ‘Er zijn voldoende cijfers voorhanden die aantonen dat de werklast van de Nederlandstalige rechters véél hoger is dan 20 procent van het totaal. Dat geldt zowel voor de arbeidsrechtbank alsook voor de rechtbank van eerste aanleg.’

Maar zoals bekend heeft men tijdens de onderhandelingen om welke onverklaarbare reden ook foute cijfers gehanteerd. Van den Bossche: ‘Die vergissing werd reeds verschillende malen toegegeven door de onderhandelaars, wat op zichzelf en conform de regeerverklaring aanleiding zou moeten geven tot een aanpassing.’

Uitdoofscenario

Van den Bossche begrijpt ook niet waarom de Nederlandstalige rechters vanaf september 2012, na de publicatie van de wetteksten in het Staatsblad, meteen in een uitdoofscenario moeten terechtkomen, terwijl de Franstaligen vanaf dan kunnen beginnen aan te werven. ‘Vanaf die datum zullen enkel nog benoemingen van Nederlandstaligen kunnen plaatsvinden als het kader onder de 20 procent is gezakt.’

De herbenoemingen kunnen pas opnieuw worden gestart zodra de ontdubbeling een feit is. Dat is pas wanneer bijna alle kaders zijn ingevuld. Dan zou het aantal Nederlandstalige rechters opnieuw kunnen stijgen tot het huidige aantal. Maar voor bijna alle kaders zijn ingevuld zou het wel eens heel lang kunnen duren, als het al ooit gebeurt.

Werklastmeting Van den Bossche wijst er verder nog op, dat het wetsontwerp zeer vaag blijft als het gaat om de criteria om de definitieve verdeelsleutels vast te leggen. ‘Men heeft het er over “onder andere ” een werklastmeting. Welke zijn dan de andere criteria? De bevolkingscijfers zijn alvast niet relevant voor de bepaling van het taalkader.’ Ze verduidelijkt aan de hand van een voorbeeld: ‘Voor elk arbeidsgeschil met een werknemer die in Brussel-Halle-Vuilvoorde is tewerkgesteld (waar hij ook woont) zijn de Brusselse rechtbanken bevoegd.’ De geschillen kunnen dus betrekking hebben op heel wat meer mensen dan alleen de inwoners van Brussel-Halle-Vilvoorde.

De voorzitster van de Brusselse arbeidsrechtbank vindt het tot slot zeer cynisch, dat de indieners van de wet in hun toelichting zeggen dat ze er ‘met deze hervorming naar streven de werking van justitie te verbeteren’.

Ingrid Van Daele