Hendrik Vuye & Veerle Wouters

‘Beste Siegfried Bracke, een Kamervoorzitter mag geen regeringscommissaris zijn’

Hendrik Vuye & Veerle Wouters Hoogleraar (UNamur) en lector (Hogeschool PXL), voormalige V-Kamerleden

De Kamervoorzitter moet garant staan voor de rechten van alle parlementsleden. Tegelijk is de Kamervoorzitter een lid van de meerderheid. Dit speelt hem wel eens parten. Veerle Wouters en Hendrik Vuye, V-parlementsleden, bekijken de positie van de Kamervoorzitter in het licht van enkele recente incidenten.

Bij aanvang van ieder parlementair jaar benoemt de Kamer haar Voorzitter. Zo staat het toch in artikel 52 van de Grondwet. Maar ook hier geldt: geloof niet altijd wat er in de Grondwet staat.

De functie van parlementsvoorzitter wordt toebedeeld tijdens de regeringsonderhandelingen. Deze praktijk gaat terug tot 1852. De Kamervoorzitter is dan ook een beetje de 16e minister van de federale regering. Toch moet hij vooral de Voorzitter zijn van alle Kamerleden, meerderheid en oppositie.

Taak van de Voorzitter

Het Kamerreglement stelt dat de Voorzitter de orde handhaaft ’ter vergadering’. Hij waakt over de naleving van het reglement en oordeelt over de ontvankelijkheid van teksten, moties en andere voorstellen.

‘Beste Siegfried Bracke, een Kamervoorzitter mag geen regeringscommissaris zijn’

Hier knelt wel eens het schoentje. De Kamervoorzitter staat soms onder druk van de regering. Een recent incident over een parlementaire vraag in plenaire toont dit aan. Een collega parlementslid dient een vraag in over de toekomstige dotatie van prinses Elisabeth. Het kabinet van de eerste minister wil op deze vraag liever niet antwoorden. Het Kamerlid handhaaft de vraag. Ze wordt dan maar door de Kamervoorzitter onontvankelijk verklaard wegens gebrek aan actualiteit. Deze motivering is kennelijk uit de lucht gegrepen. De dotatie van prinses Elisabeth staat net die dag op de webstek van De Standaard, Gazet van Antwerpen, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad, …

Onpartijdigheid van de Kamervoorzitter

Het Kamerreglement bepaalt weinig over de onpartijdigheid van de Voorzitter. Hij mag zich slechts in het debat mengen om punten toe te lichten en de debatten in goede banen te leiden. Wil de Kamervoorzitter toch politiek tussenkomen in het debat, dan moet hij zich laten vervangen. Net daarom heeft de Kamervoorzitter ook een zitje in het parlementair halfrond, bij zijn partijgenoten. Dan wordt hij even terug parlementslid. In de parlementaire praktijk gebeurt het welhaast nooit dat de Kamervoorzitter van deze mogelijkheid gebruik maakt.

Hoe zit dat elders? Het Verenigd Koninkrijk is een land met een leerrijke parlementaire traditie. De Voorzitter van het House of Commons (’the Speaker’) wordt verkozen door de parlementsleden en wordt in de regel voor meerdere legislaturen herverkozen. Zo wil men een zekere continuïteit geven aan de functie. Dit is belangrijk, net omdat ’the Speaker’ de voorzitter moet zijn van alle parlementsleden en net omdat hij boven de partijen moet staan.

In het Verenigd Koninkrijk drijft men dit heel ver. The Speaker houdt zich afzijdig van zijn partijgenoten. Hij neemt zelfs ontslag uit zijn partij. ‘The Speaker must keep apart from old party colleagues or any one group or interest and does not, for instance, frequent the Commons dining rooms or bars’, leest men op de webstek van het House of Commons.

In België is de situatie helemaal anders. Kamervoorzitters wonen het partijbestuur van hun politieke partij bij. Met de regelmaat van een klok worden ze gecontacteerd door regeringsleden. Maximaal is hier sprake van een ‘partijgetrouwe neutraliteit’, wat eigenlijk een contradictio in terminis is.

Plicht ten opzichte van de oppositie

The Speaker van het House of Commons heeft de plicht om alle partijen, in het bijzonder de oppositie, aan het woord te laten. Hij heeft de uitdrukkelijke plicht om de rechten van de kleine groepen in de assemblee te beschermen.

Anders ging het er deze week aan toe in de Kamer. Tijdens het debat over the State of the union geeft de Kamervoorzitter om 19u het woord aan de eerste minister. Zo komt Charles Michel live in het nieuws: omdat media belangrijk zijn, zelfs belangrijker dan het parlement. Dit getuigt van weinig tact van de eerste minister.

Bekijk meer video’s van vtmnieuws op nieuws.vtm.be

Een aantal fracties uit de oppositie zijn op dat moment nog niet aan de beurt gekomen. De Kamervoorzitter staat hier machteloos, hij moet op grond van het reglement aan de regering het woord verlenen, indien deze het vraagt.

Nadien geeft de Kamervoorzitter echter opnieuw het woord aan de grote fracties. Vlaams Belang, Défi, PvdA-PTB, Parti populaire en ondergetekenden vallen uit de boot. Uit protest verlaten deze partijen het halfrond. Met zijn beslissing heeft Kamervoorzitter Siegfried Bracke 10 van de 150 Kamerleden de mond gesnoerd. Meer dan 770.00 kiezers worden op dat moment monddood gemaakt. En deze beslissing is een persoonlijke beslissing van de Kamervoorzitter. Het Kamerreglement laat dit helemaal niet toe.

Een Kamervoorzitter mag geen regeringscommissaris zijn. Zijn optreden is dan ook door niemand op applaus onthaald. Dit is dan ook niet voor herhaling vatbaar. Laten we hopen dat Siegfried Bracke inspiratie vindt op de webstek van het House of Commons, daar leest men over de Kamervoorzitter: ‘He must ensure that the holders of an opinion, however unpopular, are allowed to put across their point of view‘.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content