Belgische militairen op Syrische bodem: ‘Waarom hebben we eigenlijk nog een minister van Defensie?’

Steven Vandeput © Belga

Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) heeft publiekelijk altijd gezegd dat er nooit Belgen in Syrië op het terrein zijn geweest. De oppositie eist snel opheldering.

De Belgische militaire geheime dienst ADIV (Algemene Dienst Inlichtingen en Veiligheid) is in 2016 in het noorden van Syrië met Koerdische strijders gaan onderhandelen over mogelijke militaire samenwerking. Zo meldt de VRT vrijdagochtend.

Onafhankelijke bronnen binnen defensie bevestigen aan de openbare omroep dat er zeker twee geheime missies naar Syrië zijn geweest in 2016. Daarbij was er zeker een hogere officier, een majoor, aanwezig. De missies werd uitgevoerd door ADIV, de militaire geheime dienst die als opdracht heeft om operaties in het buitenland uit te voeren. Het ging om “erg korte verkenningsmissies, van een dag of zo”.

Dat is volgens de VRT echter weinig waarschijnlijk, aangezien het op het terrein bijna onmogelijk is om op 1 dag van aan de grens met Syrië naar de dichtstbijzijnde Syrische stad te rijden. De Belgische militaire dienst was geïnteresseerd om samen te werken met de Koerdische strijders van de YPG in het noordoosten van Syrië. De YPG voerden op dat moment strijd tegen terreurgroep IS in Syrië, waar ook heel wat Belgische Syriëstrijders vochten. Bovendien werden er op dat ogenblik ook Belgische F-16 gevechtsvliegtuigen ingezet boven Syrië in de strijd tegen IS.

Boots on the ground

Minister van Defensie Steven Vandeput heeft publiekelijk altijd gezegd dat er geen ‘boots on the ground’ zouden zijn in Syrië. Dit gaat niet om een grote vechtoperatie, maar om een geheime missie door een kleine groep militairen. Het is niet duidelijk of Vandeput aanvankelijk op de hoogte is geweest van deze geheime missie. De VRT weet van bronnen binnen de veiligheidsgemeenschap dat de toenmalige generaal van de militaire geheime dienst, Eddy Testelmans, het idee heeft voorgesteld maar dat Vandeput liever ‘niet betrokken raakte bij de missie’. Generaal Testelmans zou de verkenningsmissies pas dan na de feitelijke operatie zelf, in cryptische bewoordingen hebben laten goedkeuren via de Nationale Veiligheidsraad. Op die manier was achteraf iedereen politiek ingedekt.

In De Ochtend stelt Steven Vandeput dat hij ‘liever niet op de hoogte is van elk detail van elke operatie’ van de militaire inlichtingendienst, ‘die soms praten met mensen met wie we liever niet praten’. Hij wijst erop dat de operaties van ADIV per definitie geheim zijn. Maar ze worden uitgevoerd op basis van het inlichtingenstuurplan en daarbij wordt het wettelijk kader rigoureus gevolgd, benadrukte hij. De minister wijst er ook op dat het Comité I, dat toezicht houdt op de inlichtingendiensten, op de hoogte is van elke operatie van het ADIV.

‘Dit is de illustratie van cowboymentaliteit van het ADIV. Zonder politieke dekking naar zo’n gebied gaan, kan niet’

Wouter De Vriendt, Groen

Groen-Kamerlid Wouter De Vriendt reageert scherp op de berichtgeving over het ADIV in Syrië. ‘Dit is de illustratie van cowboymentaliteit van het ADIV. Zonder politieke dekking naar zo’n gebied gaan, kan niet’, vindt hij. ‘Hieruit blijkt dat minister Vandeput ADIV niet in zijn hand had. Met Groen hebben we eerder gewezen op de grote problemen bij ADIV’, aldus De Vriendt. Er zijn volgens hem erg veel disfuncties bij ADIV. ‘Op onze vraag wordt de nieuwe ADIV-baas Claude Van de Voorde gehoord in het parlement, wij willen vinger aan de pols houden en controleren of de situatie bij ADIV ondertussen verbeterd is.’

‘Minister van Defensie Vandeput heeft in het parlement altijd ten stelligste ontkend dat er voet aan grond werd gezet in Syrië’, zegt SP.A-Kamerlid Dirk Van der Maelen, die na de verklaringen van de minister vrijdagmorgen niet weet of de minister op de hoogte was van de missie en of hij daarvoor zijn akkoord gegeven heeft. ‘We vragen opheldering en snel’, luidt het. ‘Waarom hebben we eigenlijk nog een minister van Defensie?’, vraagt Van de Maelen zich af. ‘Iemand moet toch de eindverantwoordelijkheid nemen in dit land. De minister was niet op de hoogte, of maar een beetje op de hoogte? De regering was met andere woorden ook niet geïnformeerd?’.

‘Iemand moet toch de eindverantwoordelijkheid nemen in dit land’

Dirk Van der Maelen, SP.A

Voor de SP.A’er kan je niet zomaar een missie naar Syrië sturen, ook geen geheime, zonder politieke dekking. ‘Minister Vandeput heeft in openbare zitting in het parlement altijd ontkend dat er voet aan grond is gezet in Syrië. Vandaag verwijst hij ter verantwoording naar zittingen van het Comité I achter gesloten deuren waar geen verslagen en bewijzen van zijn. Dat is wel erg gemakkelijk’, besluit Van der Maelen.

Partner Content