Belgen willen scheiden zoals Brangelina

MAUD PIERS: 'Door de hoge kostprijs is arbitrage allesbehalve een democratische procedure.'

Steeds meer Belgen willen hun geschillen door een privérechter laten beslechten. Toch ziet het er niet naar uit dat arbitrageprocedures de gerechtelijke achterstand kunnen oplossen.

1. Wie zijn die privérechters?

Afgelopen week lieten Hollywoodacteurs Angelina Jolie en Brad Pitt weten dat ze voor een privérechter zullen scheiden. Kwestie van hun huwelijk zo discreet mogelijk te beëindigen. Ook in België zijn er private rechters actief. Meestal gaat het om advocaten die bijklussen als rechter of arbiter in zogenaamde arbitrageprocedures, die in sommige gevallen een alternatief bieden voor de gewone rechtspraak.

2. Wat mogen privérechters doen?

In België is arbitrage niet alleen mogelijk in internationale conflicten (zoals in de discussie rond het CETA-handelsakkoord uitgebreid aan bod kwam), maar ook in conflicten tussen Belgische bedrijven of particulieren. Een rondvraag bij organisaties die arbitrage aanbieden, leert dat het aantal arbitragezaken jaar na jaar toeneemt. ‘Vooral bij handelsgeschillen,’ zegt arbiter en rechtenprofessor Maud Piers (UGent), ‘burgers maken er amper gebruik van.’

Volgens de Belgische wet kan arbitrage alleen bij geschillen die van vermogensrechtelijke aard zijn of die vatbaar zijn voor dading. Niet voor zaken waarover zonder tussenkomst van een rechter geen onderlinge overeenkomst mogelijk is.

3. Als Belg kun je dus niet scheiden voor een privérechter ?

PIERS: Nee. En arbiters mogen ook geen principiële beslissing vellen over omgangsrecht of over het toekennen van onderhoudsgeld. Maar de verdeling van het vermogen of de modaliteiten van het onderhoudsgeld kunnen wel via arbitrage worden geregeld.

4. Waarom kiezen mensen voor arbitrage?

PIERS: Omdat het veel sneller vooruitgaat, en er arbiters kunnen worden aangesteld die expertise hebben in de materie. Daarnaast is een arbitrageprocedure veel discreter dan een rechtszaak. Het is een – meestal ongeschreven – regel dat geschillen confidentieel moeten worden behandeld.

5. Politici schuiven arbitrage weleens naar voren als oplossing voor de gerechtelijke achterstand. Een goed idee?

PIERS: In theorie zou dat een oplossing kunnen zijn, maar in de praktijk lijkt het me moeilijk. Door de hoge kostprijs is arbitrage allesbehalve een democratische procedure, terwijl toegang tot het gerecht een van de basisbeginselen van een rechtsstaat moet zijn. Het kan niet de bedoeling zijn om rechtspraak op twee snelheden te installeren.

Door ANN PEUTEMAN

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content