Bahar Kimyongür: of hoe Turkije zijn repressie exporteert naar de Europese Unie

Bahar Kimyongür, die de Belgisch-Turkse nationaliteit heeft, wordt al maanden vastgehouden omdat hij kritisch is voor de Turkse staat, schrijven Ludo De Brabandere en Lieven De Cauter. ‘Turkije slaagt er in om zijn repressiepraktijken tegenover journalisten en activisten te exporteren naar de Europese Unie.’

Laat ons eerlijk zijn. We schrijven dit opiniestuk met grote frustratie. Frustratie omdat een landgenoot al drie weken in Italië vast zit op grond van een Turks arrestatiebevel dat een regelrechte aanval is op het recht op vrije meningsuiting. Frustratie omdat het al de vierde keer is dat een EU-lid dit arrestatiebevel ernstig neemt, ook al komt het van een land dat wereldrecordhouder is op vlak van het aantal opgesloten journalisten. Frustratie omdat onze media en journalisten, die de vrije meningsuiting ter harte zouden moeten nemen, er blijkbaar niet van wakker liggen, erger nog, er zelfs niet over schrijven.

Bahar Kimyongür, die naast de Belgische ook nog de Turkse nationaliteit heeft, is het slachtoffer van een ware Kafkaiaanse saga. Deze activist en publicist heeft er opgeteld al verschillende maanden voorarrest opzitten, louter en alleen omdat hij zich erg kritisch opstelt voor de Turkse staat. Het Turkse staatsapparaat slaagt er blijkbaar in om zijn repressiepraktijken tegenover journalisten en activisten te exporteren naar de Europese Unie. Vorige week nog lanceerde de ‘World Association of Newspapers and News Publishers (WAN-IFRA)’ een oproep aan Turkije om ’te stoppen met Journalisten op te sluiten’. De Europese Federatie van Journalisten startte in 2010 een campagne voor journalistieke vrijheid van journalisten in Turkije. Omdat de opinies van Bahar Kimyongür het Turkse establishment niet bevallen, proberen ze hem dan maar uitgeleverd te krijgen met de hulp van Interpol.

Waarover gaat het? Bahar Kimyongür werd op 21 november gearresteerd in de luchthaven van Milaan op weg naar een internationale conferentie over Syrië. Dat gebeurde op vraag van Turkije. Het op 27 mei 2013 uitgevaardigde, zogenaamd ‘nieuw’, internationaal politiebevel is een eensluidend afschrift van het aanhoudingsbevel waarvoor hij in april 2006 in Nederland werd aangehouden. Hij verbleef toen twee maanden in de gevangenis. De Nederlandse rechtbank oordeelde uiteindelijk dat de door de Turkse veiligheidsrechtbank uitgevaardigde aantijgingen tegen Bahar Kimyongür ongegrond, beledigend en ongrondwettelijk waren. De rechters in Den Haag spraken hem over de hele lijn vrij. Pikant detail: de Nederlandse arrestatie kwam er nadat de Belgische autoriteiten onze noorderburen hadden getipt. We zijn in het bezit van een ‘vertrouwelijk’ proces verbaal waarin de politie-, veiligheidsdiensten en vertegenwoordigers van Justitie en Binnenlandse Zaken een scenario afspreken om hem via Nederland (de ‘Nederlandse piste’) te doen uitleveren nadat de Belgische ‘piste’ niet meer haalbaar bleek.

Het Italiaanse gerecht heeft Bahar Kimyongür laten opsluiten in de gevangenis van Bergamo en op vraag van de Turkse advocaat (!) werd hij uit de gevangenis ontslagen (al die aandacht voor een opiniegevangene vond men blijkbaar te link) maar hij mag nu het land niet meer uit tot de rechter zich heeft uitgesproken. In juni van dit jaar werd hij al met hetzelfde Interpolmandaat gearresteerd in het Spaanse Cordoba. Hij is toen op borgtocht – 10.000 euro – vrijgelaten in afwachting van zijn proces. Sindsdien moet hij zich – ook al – ter beschikking houden van het Spaans gerecht dat in de komende weken moet beslissen over zijn lot.

Inderdaad, dit is Kafka. De Turkse autoriteiten beschuldigen Bahar Kimyongür er onder meer van ‘een leider te zijn van de DHKP-C’, een beweging die de Verenigde Staten en de Europese Unie bestempelen als een ’terroristische’ organisatie. In België hebben twee rechtbanken – tot twee maal toe – het tegenovergestelde bevestigd: met name het Hof van beroep te Antwerpen op 7 februari 2008 en daarna het Hof van beroep te Brussel in een definitief arrest op 23 december 2009. Verder zou hij de toenmalige Turkse minister van Buitenlandse Zaken in het Europees Parlement hebben ‘bedreigd en aangevallen’. Het gaat om een absurde en leugenachtige beschuldiging m.b.t. een incident dat zich op 28 november 2000 afspeelde in het Europees Parlement. Toen onderbrak Kimyongür de Turkse minister omdat hij de Armeense genocide van 1915 loochende. Hij riep toen ook middels pamfletten op tot solidariteit met Turkse hongerstakende politieke gevangenen. De Nederlandse rechtbank oordeelde daarover dat het om ‘niet strafbaar protest’ ging. Nu moet hij zich voor dezelfde feiten verantwoorden in Spanje en Italië.

Bahar Kimyongür is een doorn in het oog van de Turkse autoriteiten omdat hij niet ophoudt de Turkse wantoestanden aan te klagen: de opsluiting van syndicalisten, politieke activisten en journalisten. De laatste jaren spaart Kimyongür kosten noch moeite om de rol van Turkije in het Syrische conflict aan de kaak te stellen.

Wij mogen niet aanvaarden dat Turkije een Belgische staatsburger het zwijgen oplegt

Turkije wil de Belgische staatsburger Bahar Kimyongür het zwijgen opleggen. Dat mogen wij niet aanvaarden. Het recht op vrije mening is een grondrecht dat we onder geen beding willen laten aantasten. Het kan niet dat een Belgische onderdaan in deze grondrechten wordt aangevallen. Het is een gevaarlijk precedent tegen elke kritische stem. België moet er op Europees niveau voor ijveren dat de vrije meningsuiting wordt gerespecteerd. Ons land moet alle middelen inzetten om er voor te zorgen dat dit politiek gemotiveerd arrestatiebevel wordt geannuleerd. En aan onze media hebben we een boodschap: word wakker en maak hier een zaak van!

Ludo De Brabander, woordvoerder Vrede vzw, redactielid Uitpers en lid van het Platform voor Vrije Meningsuiting

Prof. dr. Lieven De Cauter, cultuurfilosoof, Kuleuven, RITS (VUB), waarnemend Voorzitter van het Platform voor Vrije Meningsuiting