Ludo Bekkers

Anton Corbijn ster(ren)fotograaf: superieure klasse zonder meer

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

De Nederlandse fotograaf Anton Corbijn vraagt zich telkens af hoe hij een kunstenaar het best kan vereenzelvigen met zijn oeuvre en dat in één foto samenvatten.

Tom Waits, Kate Moss, Richard Prince, Bruce Springsteen, Iggy Pop, noem maar op, ze hebben allemaal geposeerd voor de lens van de Nederlandse fotograaf Anton Corbijn (Strijen, 1955). Maar die is niet alleen maar actief met zijn camera, ook als grafisch ontwerper heeft hij zijn sporen verdiend én als artdirector/regisseur van videoclips, als decorontwerper van popconcerten en als regisseur van gelauwerde speelfilms. Een curriculum om U tegen te zeggen. Maar nu gaat het om de fotograaf die ook in die discipline wereldfaam heeft gekregen.

De foto’s van Corbijn hebben uiteraard een persoonlijke toets en dan vooral in een genre waarin hij exceleert, het portret. De formaten zijn altijd groot en vierkant, in zwart-wit en met een vaak grauwe ondertoon. Uiteraard haarscherp en in merkbare dialoog met zijn model. Vroeger zocht hij die vooral bij muzikanten en bands maar sinds 1990 ook bij beeldende kunstenaars, modellen, auteurs en acteurs. Dat hij in die wereld werd opgenomen bewijst dat de dialoog die tussen hem en zijn personages ontstond een vertrouwensband schiep, een wederzijdse open mind die de fotograaf de vrijheid gaf om ensceneringen en poses af te spreken waarin zijn modellen mee konden instemmen. Zij wisten dat de fotograaf van iedere foto zelf een kunstwerk wou maken en daaraan wilden zij participeren.

Er is portretfotografie en portretfotografie naargelang de persoonlijkheid van de fotograaf. Sommigen kiezen voor de glamour en glitter, zeker wanneer het om vedetten gaat, anderen voor het verstilde beeld waarin het model deel uitmaakt van een gewilde artistieke compositie. Bij Corbijn prevaleert het inzicht in de artistieke persoonlijkheid en dat kan maar, in zijn geval, door een uitgesproken inlevingsvermogen en een haast kinderlijke permanente verwondering. Hij vraagt zich telkens af hoe hij een kunstenaar het best kan vereenzelvigen met zijn oeuvre en dat in één foto samenvatten.

Enkele voorbeelden maken dit enigszins duidelijk. Damien Hirst, de kunstenaar die keet schopte met een doodshoofd belegd met diamanten, wordt gefotografeerd in busteformaat recht in de camera kijkend terwijl zijn ogen en neus zwart gemaakt werden wat hem het uitzicht geeft van … een doodshoofd. Het kunstenaarsduo Gilbert & George, die al decennia lang als levende sculpturen in de kunstwereld figureren, plaatste Corbijn in hun traditioneel nette burgerpak voor een muursteen waarop een bijbelse tekst staat : geef te drinken aan wie dorst heeft. Beiden staan, in profiel en langs elkaar heen kijkend, met ieder een kop en onderschaaltje in de hand. De fotograaf heeft, in samenspraak, een nieuw kunstwerk doen ontstaan dat precies weergeeft waar het tweetal al jaren mee experimenteert. Een van de meest geslaagde portretten, althans op esthetisch vlak, is dat van Lucian Freud. De schilder, zittend en in profiel tot net onder de schouders, heeft zijn rechterarm geheven als een meetstok terwijl hij in zijn andere hand drie penselen rechtop houdt tussen de vingers, klaar om verder te werken aan een schilderij in progress. In deze en ook in de andere foto’s gaat het niet alleen maar om de fysionomie van het model gunstig weer te geven maar vooral om de persoonlijkheid in één beeld te vertalen. Superieure klasse zonder meer.

Tentoonstelling: “Anton Corbijn, New Squares”. Antwerpen ZENO X Gallery, nog tot 5 juli.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content