Met het afscheid van Laurette Onkelinx verdwijnt een grote dame uit de nationale politiek, schrijft Knack-redacteur Han Renard.
Het aangekondigde vertrek van Laurette Onkelinx uit de politiek kwam voor partijgenoten en politieke waarnemers als een grote verrassing. Het besluit viel haar zelf ook zwaar, getuige daarvan de tranen op haar persconferentie.
Laurette Onkelinx is dan ook ‘une femme passionnée‘ -dat zijn haar eigen woorden- zowel in haar leven als in haar werk. Politiek bedrijft ze met vuur, maar het schandaal rond Samusocial en haar politieke protégé Yvan Mayeur, de gevallen PS-burgemeester van Brussel, hebben tot een onverwacht vroege exit geleid.
Daarmee verdwijnt een grote dame uit de nationale politiek. Onkelinx, 22 jaar lang onafgebroken minister, minister-president en vicepremier in opeenvolgende regeringen, werd meerdere malen verkozen tot invloedrijkste politica van het land. Velen zagen in haar ook de eerste vrouwelijke premier van België. Ze heeft er zeker het politieke talent voor. Toppolitici van andere, ook Vlaamse meerderheidspartijen, gingen regelmatig met Onkelinx in de clinch maar roemden haar dossierkennis en vastberadenheid in onderhandelingen. Enig politiek theater en showgehalte was haar zeker niet vreemd, bij botsende besprekingen gingen de decibels vaak fel omhoog. Het leverde haar de bijnaam de ‘passionaria’ van de PS op. In de Franstalige pers wordt de socialiste ook ‘Laurette mitraillette‘ genoemd, vanwege het verbale spervuur dat ze op politieke vijanden pleegt af te vuren.
Als trouwe partijsoldaat verdedigde Onkelinx jarenlang met hand en tand de PS-partijlijn in de federale regering. Een harde tante, ideologisch beginselvast, maar daarbuiten was ze op en top vrouwelijke charme en altijd om door een ringetje te halen. Wat niet wegneemt dat Onkelinx ook onpopulaire maatregelen durfde te verdedigen. Als jonge minister-president van de Franse Gemeenschap weerstond ze de woede van de publieke opinie, lerarenstakingen, studentenprotesten, intimidaties en doodsbedreigingen en drukte ze toch noodzakelijke maar zware bezuinigingen door in het noodlijdende Franstalige secundaire onderwijs.
Onkelinx, dochter van de uitgeweken Limburger Gaston Onkelinx, is geboren in Ougrée en was de eerste 20 jaar van haar politieke carrière actief in de Luikse PS-federatie. Inmiddels hertrouwd met de topadvocaat Marc Uyttendaele, vluchtte ze in 2001 weg uit de Luikse krabbenmand, ook omdat ze het met ongeveer iedereen daar aan de stok had, en verhuisde naar Brussel. Maar daar stonden de kameraden haar niet met open armen op te wachten.
Laurette Onkelinx is echt ‘een splijtende persoonlijkheid,’ zegt een Brussels PS-kopstuk. ‘Ze jaagt veel mensen tegen zich in het harnas en is er nooit in geslaagd de Brusselse PS te verzamelen rond haar persoon.’
De gewezen burgemeester van Molenbeek Philippe Moureaux zag haar een tijdlang als haar opvolgster. Charles Picqué en Moureaux hadden daarover een akkoord, aldus een betrokkene. Maar naar verluidt zag Uyttendaele Molenbeek niet zitten als nieuwe woonplaats. De keuze van het echtpaar viel op Brussel-stad, maar de Brusselse PS-afdeling spuwde Onkelinx uit. Ze verhuisde dan maar naar Schaarbeek, waar het plaatselijke PS-afdelingshoofd door corruptie in opspraak was gekomen. Maar ook in Schaarbeek wilde het niet lukken, Onkelinx greep er twee keer naast de burgemeesterssjerp en een derde poging komt er kennelijk niet.
Haar eeuwige glimlach komt velen gekunsteld over. Het is je reinste hypocrisie, aldus een partijgenoot. Ook de villa van het echtpaar Onkelink-Uyttendaele in het chique Lasne en de alomtegenwoordigheid van het kantoor-Uyttendaele in overheidsopdrachten, deed menige wenkbrauw fronsen.
Nadat de PS in 2014 federaal in de oppositie belandde, werd Onkelinx fractievoorzitter van de PS in de Kamer en dus de smoel van de Franstalige oppositie tegen de regering-Michel.
Na een aanval op Theo Francken met verwijzingen naar de jaren 1930, haar beruchte uitspraak over ‘le bruit des bottes’, werd ze ook in de Franstalige pers als hysterica weggezet. Onkelinx matigde de toon maar de rol van oppositieleidster zat haar nooit echt lekker. Daarvoor ontbrak het haar, na jarenlange machtsdeelname, aan geloofwaardigheid.
Bij de start van het nieuwe politieke jaar stapt Onkelinx op als fractievoorzitter van de PS. Maar ze blijft volksvertegenwoordiger en voorzitter van de Brusselse PS-federatie tot 2019. Dat is een machtige positie. Onkelinx zal in die functie nog haar stempel drukken op de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 en de gewestverkiezingen van 2019. En zodoende ook kunnen waken over de verdere carrière van haar stiefzoon Julien Uyttendaele, die ze, net van de universiteitsbanken, een verkiesbare plaats bezorgde bij de Brusselse gewestverkiezingen van 2014. Onkelinx wil naar eigen zeggen plaats maken voor een nieuwe generatie. Afwachten nu wanneer PS-voorzitter Elio Di Rupo, met wie Onkelinx jarenlang een ijzersterke tandem vormde en ’s lands toppolitiek domineerde, tot hetzelfde inzicht komt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
