‘De nuance in het debat over de afschaffing van poetshulpen in de aanvullende thuiszorg, is ver zoek’, vindt ACV Voeding en Diensten, dat net pleit voor een uitbreiding van het aantal poetshulpen.
‘In tijden van besparing wordt het bestaande stelsel van de poetshulpen in de aanvullende thuiszorg best gewoon afgeschaft’, schreven Peter Persyn en Miranda Van Eetvelde (N-VA) in een opiniestuk. De nuance in het debat is ver zoek, vindt ACV Voeding en Diensten, dat net pleit voor een uitbreiding van het aantal poetshulpen.
Poetsen is niet altijd poetsen
ACV pleit voor uitbreiding poetshulpen: ‘Belangen van onze zuil spelen niet mee
Het opiniestuk van de N-VA-parlementsleden verscheen naar aanleiding van de recente hoorzittingen in de commissie Welzijn van het Vlaams parlement. De bedoeling van ACV Voeding en Diensten was om enige nuance aan te brengen in het, toegegeven, niet eenvoudige debat over de poetsdiensten in de aanvullende thuiszorg. Helaas stellen we vast dat deze nuances simpelweg overboord gegooid zijn in het opiniestuk. De auteurs menen bijvoorbeeld dat “uit de hoorzittingen bleek dat er geen wezenlijk verschil is met de poetshulp verleend door de dienstencheques. (…) De grijze zone bestaat in de praktijk niet.”
Vreemde conclusie, omdat het debat net over die grijze zone ging, waarin de context van fundamenteel belang is. Wie het werk van de medewerksters van de gezinszorg niet kent, vervalt gemakkelijk in het cliché dat poetsen poetsen is. Ongeacht of dat gebeurt bij vitale tweeverdieners of bij mensen die veel zorg en medische ondersteuning nodig hebben. Maar poetsen bij zorgbehoevenden is wel degelijk iets anders dan bij niet-zorgbehoevenden. De Nederlandse hoogleraar in de Psychiatrie Iris Sommer stelt het als volgt: “Continuïteit van zorg door kwalitatief opgeleide mensen is essentieel. Er is nog veel mogelijk voor mensen met een hersenaandoening, maar dus wel met professionele begeleiding, daar moet je niet aan morrelen door voor te stellen dat de buurvrouw ook wel kan komen poetsen. Dat geeft stress, afhankelijkheid en onzekerheid en dat is juist wat je voor mensen met deze problemen wil voorkomen.”
Waarheid geweld aandoen
Een andere nuance die overboord is gegooid, is het feit dat ACV Voeding en Diensten volgens de auteurs van het opiniestuk zou pleiten voor een verbod op dienstencheques bij zorgbehoevenden. Dit is de waarheid geweld aandoen. Wij hebben letterlijk gesteld dat we geen voorstander zijn van een verbod, maar dat wij wel de voorkeur geven aan een stimulerend beleid dat de zwaar zorgbehoevende cliënten maximaal naar de poetsdiensten leidt. De poetsdiensten van de gezinszorg poetsen bij zeer zwaar zorgbehoevende cliënten: mensen met dementie, in palliatieve situaties en meer en meer bij psychiatrische patiënten. Deze cliënten verdienen professionele hulp door mensen die ervaring hebben om met dergelijke situaties om te gaan en daarvoor de nodige bijscholing krijgen. Ook voor de werknemer zelf kunnen dergelijke situaties zwaar om dragen zijn. Ook zij hebben nood aan omkadering en collectieve vormingsmomenten om hiermee om te kunnen gaan. Het personeel moet ook kunnen terugvallen op een dienst waar probleemsituaties kunnen gesignaleerd worden en die bijkomende professionele hulp kan inschakelen.
Het gaat hier dus om poetsen met een plus. Dat ontbreekt allemaal in het stelsel van de dienstencheques. Deze sector is trouwens zelf geen vragende partij om zich sterk te oriënteren op zwaar zorgbehoevenden. Werken in zorgsituaties moet bovendien een bewuste keuze zijn. Niet iets waar je toevallig inrolt omdat je begint te werken voor een dienstenchequebedrijf met de bedoeling te gaan poetsen in een gezin met tweeverdieners.
Poetsdiensten gezinszorg te duur?
Een aantal politici – zoals de auteurs van het opiniestuk – willen het mes zetten in de poetsdiensten omdat die duurder zijn dan de dienstencheques. Maar een groot deel van die meerkost is precies te verklaren door de omkadering die deze diensten bieden aan personeel en cliënten. Het klopt ook dat het personeel van de poetsdiensten van de gezinszorg meer verdient dan een dienstenchequewerknemer. Hun statuut is er gekomen via jarenlang sociaal overleg. Dit vergelijken met de lonen van de redelijk nieuwe dienstenchequesector is niet correct.
Dienstenchequewerknemers zullen zich ook niet blijven tevreden stellen met de schamele 10,93 euro per uur die zij vandaag maximaal verdienen, met maar een halve dertiende maand en met verplaatsingsvergoedingen die maar de helft van de kosten dekken.
Een beleid dat keuzes maakt
De administratie om toegang te krijgen tot poetshulp moet eenvoudiger
Met meer dan 20.000 handtekeningen en een hoorzitting in het Vlaams parlement heeft ACV Voeding en Diensten het maatschappelijk debat hierover willen op gang trekken. De Vlaamse regering is door de jongste staatshervorming immers bevoegd geworden voor de dienstencheques. Dit is een van de meest succesvolle tewerkstellingsmaatregelen ooit en helpt arbeid en gezin te combineren. Het moet met die doelstelling verdergezet en versterkt worden. Maar het systeem wordt oneigenlijk gebruikt in zorgsituaties.
Deze regering kan nu eindelijk een beleid voeren dat duidelijke keuzes maakt. Zij moet een onderscheid maken tussen dienstencheques voor het aanbieden van comfortdiensten en poetsdiensten van de gezinszorg voor het aanbieden van schoonmaakhulp in zware zorgsituaties. De Vlaamse regering moet daarom durven kiezen voor een uitbreiding van de gezinszorg zodat dit aanbod gelijke tred houdt met de zorgafhankelijkheid van een groeiend deel van de bevolking. Het beleid moet er daarnaast ook voor zorgen dat poetsdiensten van de gezinszorg opnieuw een echt alternatief vormen voor zorgbehoevende gebruikers ten opzichte van de dienstencheque-ondernemingen. De administratie om toegang te krijgen tot poetshulp moet eenvoudiger en de prijs voor een uur poetsdienst moet concurrentieel zijn ten opzichte van een uur met dienstencheques.
De afschaffing van de poetshulpen in de aanvullende thuiszorg, zoals de auteurs vragen, zal volgens ons dus negatieve gevolgen hebben voor de cliënten en voor het personeel. Het klopt pertinent niet dat “het ACV hier duidelijk de belangen van de zuil veiligstellen, op kosten van de Vlaamse schatkist”, zoals Peter Persyn en Miranda Van Eetvelde stellen. Na het lezen van deze boutade, zijn we even moeten gaan zitten. Belangen van een of andere zuil spelen totaal niet mee voor ons. Wij verwachten enkel dat de Vlaamse regering durft te kiezen voor non-profit ondernemingen die het belang van de gebruiker centraal stellen en die investeren in kwaliteit en in hun personeel. Dat is de echte inzet van het voortbestaan van de poetsdiensten. Dat poetsdiensten van de gezinszorg vzw’s zijn en sommige dienstencheque-ondernemingen dankzij de overheidssubsidies nog massaal winsten kunnen uitkeren aan hun aandeelhouders, blijft daarbij al te vaak onderbelicht.
Bart Vannetelbosch, Nationaal secretaris ACV Voeding en Diensten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier