Herman Matthijs (UGent, VUB)

‘2018 zou wel eens een uitgebreider verkiezingsjaar kunnen worden dan we denken’

‘De oppositie zal zeker een motie van wantrouwen indienen tegen de regering-Michel en dan moet er kleur worden bekend. Dat gaat nog tot veel bochtenwerk leiden.’ Aldus hoogleraar Openbare Financiën aan de UGent en de VUB en lid van de Hoge Raad Financiën Herman Matthijs die vervroegde federale verkiezingen mogelijk acht.

Er is animo genoeg in de federale politieke arena vandaag. Over alles leven er discussies en nog aardig wat dossiers wachten op een beslissing. Maar de rel binnen de regeringspartijen over de Soedanezen dreigt wel eens het einde te worden van deze Zweedse coalitie. Hoe ziet de toekomst van deze regering eruit?

Dossiers

Nogal wat dossiers liggen te wachten op een beslissing. Het gaat hier onder andere over de pensioenen, de effectentaks, Arco, de privatisering van Belfius, het bankenstatuut van Dexia … Het is maar de vraag of er nog veel doorbraken zullen volgen in verkiezingsjaar 2018. Enkele andere dossiers verdienen meer aandacht.

2018 zou wel eens een uitgebreider verkiezingsjaar kunnen worden dan we denken.

Kernenergie

Men wil al jaren een kernuitstap realiseren. Ook deze regering wil tegen 2025 onze kerncentrales toe. Men heeft er zelfs al wetten over gestemd. Het regeerakkoord heeft het daar ook over. Desalniettemin zegt dit akkoord dat er een monitorings- en correctiemechanisme op punt moet gesteld worden om de bevoorrading, duurzaamheid, betaalbaarheid en veiligheid te garanderen. Hierover hebben de burgers van dit land nog niets ernstig gehoord.

De kernenergie staat vandaag in voor 52 procent van onze elektriciteitsproductie. We gaan die 52 procent niet opvullen met windmolens, we hebben minstens zes omvangrijke gascentrales nodig.

Maar het is begin 2018 er is nog geen steen gelegd voor het alternatief van de kerncentrales, die in 2025 zouden moeten sluiten. En dan was de kernuitstap al eens beslist tijdens de paarse regeringen.

Ook weet niemand wie die nieuwe centrales gaat betalen en dat in een land waar de investeringsaantrekkelijkheid stevig onder druk staat door de hoge energiekosten. Dit slecht beheerd dossier zal ongetwijfeld leiden tot hogere facturen voor de burgers.

Het verlaten van kernenergie is ook kiezen voor een stijgende uitstoot van CO2 en een verlies van de dure opgebouwde kennis over dit thema. En wat als thoriumcentrales een doorbraak worden… Er moet ook op gewezen worden dat Scandinavische landen en President Obama alsook President Trump kozen en kiezen voor nieuwe kerncentrales.

In ieder geval is dit kernenergiedossier een van de vele debatten die politiek te sentimenteel worden gevoerd. Maar over de Belgische dromen beslist Parijs. Want begin van de eeuw hebben we zowat heel onze elektriciteitsinfrastructuur verkocht aan Suez-GDF. We hebben hierover dan ook niet veel te vertellen. Ons land is een energiekolonie van de Franse vijfde republiek.

Ons land is een energiekolonie van de Franse vijfde republiek.

F-16’s

Parijs en zijn huidige leiders, president Macron en zijn echtgenote Brigitte Trogneux, hebben ook in de vervanging van de F-16 hun hand gelegd op ons land. Gezien de directe lijn tussen het Elysée en de MR probeert Frankrijk zijn Rafale (Dassault) terug in de race te brengen en dat met een compensatiebod van maar liefst 20 miljard euro. Dit laatste is helemaal ongeloofwaardig omdat het niet in verhouding staat met de kostprijs van 34 nieuwe vliegtuigen (ongeveer 3,5 miljard euro) en het feit dat Frankrijk zelf een sociaaleconomisch kerkhof kan genoemd worden.

Maar de Fransen waren eigenlijk al uit de race gestapt en het valt af te wachten in welke mate de MR deze procedure terug wil openbreken om Parijs terug in de race te brengen. Want er zijn maar twee reglementaire inschrijvers : de F-35A (Lockheed) en de Eurofighter.

De Vlaamse partijen kunnen moeilijk gaan kiezen voor een Frans toestel, de verdere militaire samenwerking met Nederland staat of valt met de aankoop van de F-35.

Desalniettemin zou dit dossier nog kunnen eindigen in een confederale deal: Florennes met de Rafale en Peer/Kleine Brogel met de F-35. Ook in dit dossier wordt het interessant in welke mate de Franstalige partijen kunnen weerstaan aan het neokolonialisme vanuit Parijs.

Soedan

De uitlevering van illegale Soedanezen en hun vermeende foltering aldaar zorgt vandaag voor de nodige spanning in deze regering. Maar men moet toch eens onderlijnen dat dit dossier vol hypocrisie zit. De Soedanese islamitische dictator Al Bashir heeft sinds 2014 een steunakkoord met de Europese Unie lopen en dit ondanks het feit dat het internationaal strafhof hem zoekt. Daarnaast heeft België gewoon diplomatieke betrekkingen met dit land. Bovendien wordt er al jaren ‘en masse’ gefolterd in Soedan. Over al het voorgaande heeft men nooit problemen gemaakt.

Ook de ontbinding van een verkozen Catalaans Parlement en het gevangen zetten van Catalaanse regeringsleiders door Madrid vormt geen probleem, net als de massale arrestaties van politieke tegenstanders door Erdogan tijdens het kerstweekend. De dictatoriale Ayatollahs in Iran nemen het niet te nauw met de mensenrechten, maar toch wordt daarover gezwegen wegens de ‘uranium deal’ en andere lonkende contracten.

Als men dan toch geen Soedanezen meer terugstuurt omwille van die folteringen, dan moet men maar de diplomatieke betrekkingen verbreken en een veto stellen tegen de EU-steun aan dit Afrikaans land.

De enige reden waarom we over Soedan discussiëren is omdat dit land economisch, noch politiek iets voorstelt.

Een laatste opmerking: mogen we dan geen illegalen meer uitwijzen? En wat gaan we dan doen met die omvangrijke groep want het merendeel van de landen op deze aardbol zijn dictaturen? Bovendien is België nu al een overbevolkt land. Tenslotte moet er gesteld worden dat de regering-Michel ook het slachtoffer is van de slechte beveiliging van de Schengenzone en de puinhoop die de Europese Commissie heeft gecreëerd ten aanzien van het migratiedossier.

Naar verkiezingen?

Zo komen we bij de stand van zaken van deze federale regering. Een buitenlander moet de indruk krijgen dat in dit land de oppositie deel uitmaakt van de regering. Als men zegt dat de regering-Michel maar een zwakke bedoening vormt, dan is de oppositie enkel nog kleurlozer te noemen.

De grootste waarborg voor u003cstrongu003eCharles Michelu003c/strongu003e om eerste minister te blijven is de N-VA.

Binnen de regering is er vaak een tegenstelling tussen de drie economisch liberale coalitiepartijen enerzijds en het CD&V anderzijds. Want het is al langer geweten dat de CD&V zich niet thuis voelt in deze regering. Maar de peilingen geven geen meerderheid voor een linkse coalitie van de CD&V, cdh, de groenen en de socialisten. Een dergelijke constructie geven, net als een traditionele tripartite, het CD&V wellicht uitzicht op de Wetstraat 16. De grootste waarborg voor Charles Michel om eerste minister te blijven is de N-VA.

Als er nu regeringspartijen het ontslag vragen van de ’te populaire ‘ staatssecretaris voor Asiel & Migratie Theo Francken, dan vraagt men in feite het einde van deze regering-Michel. Welke oppositiepartij gaat een nieuwe ploeg willen steunen voor de resterende maanden? Het antwoord is simpel: geen. Zodoende komen er vervroegde federale verkiezingen voor de paasvakantie. Bij de start van de kameractiviteiten zal de oppositie zeker een motie van wantrouwen indienen tegen de regering-Michel en dan moet er kleur worden bekend. Dat gaat nog tot veel bochtenwerk leiden.

Bij het begin van dit nieuwe jaar geef ik een ‘gratis’ politiek-electoraal advies mee voor de CD&V en de Open VLD: vervroegde verkiezingen over de Soedanese kwestie wordt voor beide partijen een race naar de kiesdrempel. Er is een enorm verschil tussen de ideeën die hierover in de Wetstraat leven versus de dorpsstraten.

Bij een val van deze regering worden Arco, de effectentaks, het bankstatuut van Dexia en de reeds besproken dossiers doorgeschoven naar de volgende bewindsploeg.

Wat nu?

Eerste Minister Charles Michel heeft tijdens het kersreces ongetwijfeld metde handen in het haar gezeten om een oplossing te zoeken voor al deze dossiers. De aankomende motie van wantrouwen zal hij wel overleven. Maar dan zijn er nog genoeg problemen om gemoederen te verhitten. De economische gunstige toestand zal het tekort, de schuld en de werkloosheid verder doen dalen. Daardoor moet de begrotingscontrole van de paasvakantie een te nemen horde zijn.

Maar er zijn al teveel incidenten geweest tussen de vier coalitiepartners en de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober begint. Bovendien is de kans klein dat er nog veel politieke cadeaus gaan uitgedeeld worden over de hangende dossiers. Daarom is doordoen tot midden 2019 een slechte optie. Bovendien zal 2018 een goed sociaaleconomisch alsook budgettair jaar zijn, wat het ideale klimaat om naar de federale kiezer te trekken.

Conclusie

2018 zou wel eens erg uitgebreid verkiezingsjaar kunnen worden. Het vooruitschuiven van de federale verkiezingen en het relateren met de lokale stemgang alsook het loskoppelen van de federale-deelstaat verkiezingen komt meerdere regerings- en oppositie partijen zeer goed uit. Alleen nog een zondag zoeken die leidt tot electorale winst.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content