KBC moest een winstwaarschuwing geven en er zijn hardnekkige geruchten over een kapitaalverhoging bij Dexia. De financiële crisis treedt daarmee een nieuwe fase in.
Een financiële crisis in de bankensector wordt vrijwel altijd gevolgd door een landencrisis, luidt een van de lessen uit het standaardwerk over financiële crisissen, This Time Is Different van Kenneth Rogoff en Carmen Reinhart. Dat was met de jongste bankcrisis niet anders. Nadat de overheden de banken hadden gered, kwamen ze zelf in de problemen. Ook in België. De Belgische overheden verleenden meer dan 20 miljard euro steun aan financiële instellingen. Onze al hoge overheidsschuld verhoogde daardoor nog eens met 6 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De financiële crisis lokte bovendien ook een economische crisis uit en zo groeide de overheidsschuld sinds 2007 aan met 17 procent, tot 100 procent van het bbp. De afbouw van onze schuld werd door de financiële crisis bruut onderbroken.
De financiële wereld draagt een zeer grote verantwoordelijkheid voor de ontsporing van de overheidsfinanciën. Ondanks allerlei slogans en beloftes is er nog niets veranderd bij de banken. Er kwam bijvoorbeeld geen scheiding tussen commerciële- en zakenbanken, de bonussen werden niet aan banden gelegd.
Ook de toezichthouders gaan niet vrijuit. Bij ons heeft de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) jarenlang niet gezien of niet willen zien dat sommige Belgische banken onverantwoorde risico’s namen. Ondertussen is het toezicht op de banken weggehaald bij de CBFA en bij de Nationale Bank ondergebracht. Die afgang voor de CBFA belet niet dat haar voorzitter, Jean-Paul Servais, het voorzitterschap van de European Securities and Markets Authority (ESMA) ambieert. Die instelling overkoepelt de toezichthouders van de financiële markten van de 27 EU-lidstaten. Sommige mensen kennen geen schaamte.
Nu zijn we in de volgende fase van de crisis aanbeland. De financiële problemen van landen en banken brengen opnieuw banken in gevaar. Het beste voorbeeld is Ierland. Dat had in 2010 een begrotingstekort van ruim 30 procent van het bbp, vooral als gevolg van massale interventies om Ierse banken te redden. Als een Ierse bank kapseist, is dat een ramp, ook voor sommige banken van bij ons. Belgische banken lopen in Ierland een risico van 24 miljard euro, een zeer hoog bedrag voor een klein land. KBC moest daarom al waarschuwen dat het 325 miljoen minder winst zal maken dan voorspelt. Beleggers wachten bang af wat volgt, maar duidelijk is dat de Belgische en de Vlaamse overheid het geld waarmee ze KBC hebben gered niet vlug zullen terugzien.
Ondertussen groeit het gerucht dat Dexia zijn kapitaal moet verhogen. De bank is zeer kwetsbaar door zijn grote blootstelling aan obligaties van sommige eurolanden en zijn precaire liquiditeitspositie. Premier Yves Leterme heeft zich recent bezorgd uitgelaten over de toekomst van Dexia, al probeerde hij dat daarna wel te nuanceren. Het Internationaal Monetair Fonds waarschuwde dat de Belgische banken ‘kwetsbaar’ zijn, niet alleen in Ierland, maar ook in Spanje en Centraal- en Oost-Europa.
Daarbij mag niet vergeten worden dat onze overheden voor bijna 90 miljard euro allerlei waarborgen aan de banken hebben verstrekt. Als onze banken opnieuw serieuze klappen krijgen, zullen onze overheden dat ook voelen.
Nee, de crisis is nog niet ten einde. En ja, de schade is blijvend.
Ewald Pironet
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier