Autoconstructeurs blazen koud en warm

Nieuwe wagens mogen vanaf 2020 nog gemiddeld 95 gram CO2 per kilometer uitstoten, een derde minder dan nu. Dat besliste de Europese Commissie begin juli 2012. In een eerste reactie waarschuwde de autosector voor de financiële gevolgen voor de consument. Die zou fors meer moeten betalen voor zijn nieuwe auto. We zijn nu driekwart jaar verder en VW-baas Winterkorn laat weten dat de nieuwe emissienorm voor Volkswagen best een haalbare kaart is.

De autosector beleeft hectische tijden. De merken die sterk staan in Amerika en Azië doen gouden zaken, wat de recordwinsten verklaart van de Duitse merken – op uitzondering van Opel. De autobouwers die zich nooit buiten Europa hebben gewaagd, die lijden nu zware verliezen. Door de forse terugloop van de autoverkoop op de Europese markten draaien hun fabrieken op halve kracht. Geregeld wordt de band zelfs helemaal stilgelegd. Daardoor is hun rendabiliteit naar een historisch dieptepunt gezakt en stapelen de verliezen zich op. Vooral de Franse en Italiaanse merken delen in de klappen, maar ook Opel en Seat scoren slecht. Beide merken worden al een tijdje kunstmatig in leven gehouden door hun respectievelijke moederhuizen General Motors en Volkswagen.

Europese Commissie heeft de lat hoog gelegd

Toen de Europese Commissie vorige zomer de nieuwe emissienormen afkondigde, lokte dat meteen een heftige reactie uit van ACEA, de vereniging die de belangen van de Europese autoconstructeurs behartigt. Volgens haar voorzitter Marchionne verplicht de Europese Commissie de Europese autobouwers tot extra investeringen op een moment dat zij krap bij kas zijn.

Wat houden die nieuwe normen concreet in? Tegen 2015 mogen nieuwe auto’s nog maar 130 g/km CO2 uitstoten, voor 2020 ligt de grenswaarde op 95 g/km. Die normen liggen hoger dan in de rest van de wereld. Constructeurs die de norm niet halen, zullen zwaar worden beboet. Ter vergelijking: nu bedraagt de gemiddelde uitstoot 135,7 g/km.

De Europese Commissie heeft de lat hoog gelegd. Zo hoog zelfs dat de norm volgens experts niet kan worden bereikt met de traditionele verbrandingsmotoren. Dat betekent dat de constructeurs een tandje moeten bijsteken, dat extra investeringen nodig zijn voor de ontwikkeling van nieuwe motoren en aandrijfsystemen die minder verbruiken en modellen die minder wegen. Maar, zoals gezegd, de kas van de Franse en Italiaanse merken is leeg. Met name Renault en de groep PSA (Peugeot/Citroën) hebben de voorbije jaren zeer zwaar ingezet op de ontwikkeling van elektrische en hybridewagens, maar die blijken nu veel te duur voor de particuliere klant. De bestellingen van openbare besturen en nutsbedrijven blijven bovendien beneden de verwachtingen. En dat is een dikke streep door de rekening van de Franse autobouwers die hadden gehoopt op ruggensteun van de overheid.

Nu gas terugnemen, zou inhouden dat zij hun technologische voorsprong uit handen geven. En dus zoeken zij naar creatieve oplossingen, in de vorm van samenwerkingsakkoorden met de Duitse en Japanse merken. Dat verklaart de recente golf van joint ventures alsook de overvloed aan kleine modellen bij de Duitse premiummerken, die weinig verbruiken. Het reduceren van het aantal cilinders en de cilinderinhoud van de nieuwe generatie motoren past in datzelfde plaatje. De CO2-norm van 95 g/km geldt immers voor de hele vloot, al wordt voor enkele kleine nichemerken een uitzondering gemaakt. Die zullen sowieso alle zeilen moeten bijzetten om te kunnen overleven.

Volkswagen zet concurrenten het mes op de keel Dat VW-baas Winterkorn uitgerekend nu laat weten dat hij de strenge norm als een haalbare kaart ziet, wordt gezien als een schop tegen de schenen van zijn concurrenten. Volkswagen lijkt machtiger en zelfverzekerder dan ooit en wil zijn dominante positie in Europa nog versterken. “VW wil economisch én ecologisch de nummer één in de wereld worden”, aldus de VW-topman. Wie kan daar een bezwaar tegen hebben? Als streefdatum stelt hij 2018 voorop.

Te veel macht in één hand, is nooit goed. Dat heeft ons de geschiedenis geleerd. Op het eerste zicht is de nieuwe CO2-norm goed nieuws voor de consument, want die zou jaarlijks 340 euro aan brandstofkosten kunnen besparen. Blijven de diesel- en benzineprijzen verder stijgen, zou die besparing zelfs nog hoger kunnen oplopen. Extrapoleren we een en ander, dan zou dat een brandstofbesparing van 30 miljard per jaar opleveren voor alle Europese burgers samen. Wat op zich heuglijk nieuws is. Ware het niet dat de autoconstructeurs waarschuwen dat de extra investeringen in nieuwe technologieën de auto’s van morgen fors duurder zullen maken. Voorzichtige schattingen gaan in de richting van 450 euro, maar er zijn ook ramingen van 4.500 euro en meer. Wie zal het zeggen? Zal VW-topman Winterkorn of zijn opvolger ook dan het laatste worden hebben?

Eén zaak staat wel vast: in de mate dat de autoverkoop in Europa blijft achteruitgaan, zal het aantal auto’s op straat teruglopen en zal ook de uitstoot aan schadelijke uitlaatgassen verminderen. Temeer omdat de auto van morgen minder zal verbruiken en minder CO2 zal uitstoten. Of autorijden ook goedkoper zal worden, daar bestaat grote twijfel over. Zoals er ook grote onzekerheid bestaat over de toekomst van de autosector in ons land, maar ook in onze buurlanden.

Urbain Vandormael