Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het

Urbain Vandormael
Urbain Vandormael Expert autosector. Schrijft op Knack.be wekelijks over nieuwigheden in autoland.

Na de sluiting van de fabrieken van Renault, Opel en Ford is de tewerkstelling in de autoassemblage in ons land teruggelopen naar een historisch dieptepunt. Dat het ook anders kan, bewijst het Nederlandse familiebedrijf VDL. Dat assembleert sinds 2014 in het Nederlands-Limburgse Born verschillende MINI-modellen en nu ook de BMW X1. VDL Groep realiseerde vorig jaar een omzet van 3,2 miljard én 149 miljoen winst.

Wim van der Leegte wordt eind augustus zeventig. De succesvolle ondernemer is geboren en getogen in Eindhoven en woont nu in het Noord-Brabantse Duizel. Zijn domein Duyselshof met een eigen stoeterij staat geboekstaafd als het duurste huis van Nederland. Volgens Quote 500 behoort Wim van der Leegte inmiddels tot het select clubje van 22 miljardairs dat Nederland rijk is. Maar geen noorderbuur die daar aanstoot aanneemt. In de media wordt hij steevast beschreven als ‘de meest geliefde ondernemer van het land’.

Entrepreneur pur sang

Nederlanders zijn entrepreneurs, wordt weleens gezegd. Aansluitend wordt verwezen naar ene meneer Philips, Van Doorne of Heineken. In dat rijtje hoort in feite ook Wim van der Leegte thuis. Op 19-jarige werd hij willens nillens, zonder een hogeschooldiploma, verplicht om de leiding van het verlieslijdende ouderlijk familiebedrijfje over te nemen. Zijn vader – Piet van der Leegte – kon de druk niet meer aan. De komst van zijn zoon zorgde voor een nieuwe wind.

Terwijl zijn vader in eerste instantie gereedschap wilde produceren voor Eindhovense bedrijven zoals Philips en DAF, wilde zijn zoon Wim daar vooral geld aan verdienen. Toen die eind vorig jaar – precies een halve eeuw later – de fakkel doorgaf aan zijn zoon Willem telde VDL Groep 14.735 medewerkers en 92 dochterondernemingen verspreid over 19 landen. Het familiebedrijf realiseerde vorig jaar een omzet van 3,2 miljard en 149 miljoen winst. VDL Groep telt vier divisies (toeleveringen, autoassemblage, bussen en eindproducten), 80 procent van de productie wordt geëxporteerd naar 108 landen.

Zijn medewerkers omschrijven Wim van der Leegte als een entrepreneur pur sang en dragen hem op handen. Collega’s loven zijn ondernemersinstinct en strategisch inzicht, bij de overheid en vakbonden staat hij op een goed blaadje omdat hij inzet op tewerkstelling in eigen land. Liever dan de productie te verplaatsen naar lageloonlanden probeert hij zoveel mogelijk producten in eigen land te maken. Door de productie te automatiseren en te stroomlijnen kan hij concurreren met de autofabrieken in Oost-Europa en Azië die beroep kunnen doen op goedkope arbeidskrachten.

VDL Groep investeert ook fors in onderzoek en ontwikkeling. Vorig jaar gaf het concern 91 miljoen uit aan R&D en belandde daarmee op plaats elf in de nationale ranking.

Jennifer, Pieter, Wim en Willem van der Leegte
Jennifer, Pieter, Wim en Willem van der Leegte© .

Van fabriekszoon tot Nedcar-redder

Zoals gezegd groeide VDL Groep in een halve eeuw uit van een klein verlieslijdend familiebedrijf met enkele tientallen werknemers tot een multinational die voor 100 procent in handen is van de familie van der Leegte. De VDL Groep heeft de economische crisissen goed overleefd, dankzij de diversifiëring. De productenportfolio bestrijkt zeer uiteenlopende domeinen, van autoassemblage over kinderstoeltjes en openbaarvervoerbussen tot zonnebanken. Risicospreiding is altijd een belangrijk onderdeel van de bedrijfsstrategie geweest.

Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het
© .
Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het
© .

Het zakelijke succes is Wim van der Leegte nooit naar het hoofd gestegen. Aan goednieuwsboodschappen geeft hij geen geld uit, hij produceert liever producten dan woorden! Efficiënt en zuinig beheer hebben altijd vooropgestaan. In plaats van oesters in een sterrenrestaurant komen ’s middags de boterhammen met kaas op tafel die zijn vrouw hem ’s morgens heeft meegegeven. De entrepreneur hield en houdt de vinger aan de pols door persoonlijke contacten met zijn mensen op de werkvloer. Lopen er zaken verkeerd of dienen zich onverwacht opportuniteiten aan, reageert hij kort maar krachtig. Zo heeft hij achtereenvolgens DAF Bus International en Philips Enabling Technologies Group overgenomen. De belangrijkste acquisitie uit de geschiedenis van VDL Groep kwam er in 2012 met de overname van NedCar in Born.

NedCar ontstaan als onderdeel reconversieplan Nederlandse overheid

De geschiedenis van die autofabriek gaat terug tot 1967. Na de sluiting van de steenkoolmijnen in Nederlands-Limburg ging de Nederlandse regering op zoek naar vervangende werkgelegenheid in de mijnstreek. In ruil voor staatsteun kon ze de familie Van Doorne overtuigen om in Born een nieuwe DAF-autofabriek te bouwen.

Om te kunnen overleven, sloot het Nederlandse automerk DAF in 1972 een samenwerkingsakkoord met Volvo Cars. Op zijn beurt haalde de Zweedse autobouwer met Mitsubishi een nieuwe partner in huis. Dat was nodig om de productiecapaciteit van 200.000 wagens optimaal te kunnen benutten. Vanaf 1995 rolden in Born naast de Volvo S40/V40 de Mitsubishi Carisma van de band.

In 1999 bereikte de productie een historisch hoogtepunt met 262.196 auto’s. Twee jaar later kocht Mitsubishi de aandelen van Volvo over en werd het voor de volle 100 procent eigenaar van NedCar. Nadat Volvo in 2004 de productie van de S40/V40 overplaatste van Born naar Gent ging de zelfstandige autofabrikant voor rekening van DaimlerChrysler de Smart ForFour bouwen. Maar noch de vierdeurs Smart noch de Mitsubishi Colt kenden het verhoopte succes, periodes van technische werkloosheid volgden elkaar in een steeds sneller tempo op. Begin 2012 maakte Mitsubishi Motors Corporation bekend de productie in Born te zullen stopzetten.

De Japanse autobouwer en Nederlandse staat gingen op zoek naar een overnemer. Aan kandidaten geen gebrek. Uiteindelijk kreeg de VDL Groep de voorkeur op basis van een stevig onderbouwd businessplan gebaseerd op de belofte van BMW om vanaf 2014 enkele MINI-modellen in Born te laten assembleren.

MINI bouwen voor rekening van BMW

Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het
© .

Op 14 december 2012 was het eindelijk zover, voor één symbolische euro verwierf Wim van der Leegte een eigen autofabriek. VDL Nedcar vroeg collectief ontslag aan voor alle 1500 werknemers, in ruil voor een baan- en terugkeergarantie bij de productiestart van de MINI. De directie had hierover vooraf een gentlemen’s agreement gesloten met de vakbonden en de Nederlandse en Belgische diensten voor Arbeidsvoorziening. De oude fabriek werd afgebroken en maakte plaats voor een nieuwe en sterk geautomatiseerde plant van 330.000 m2 met een eigen perserij en een capaciteit van 200.000 wagens per jaar.

We zijn nu drie jaar verder en in Born rollen de MINI 3-deurs, MINI Cabrio, MINI Countryman, MINI Countryman Plug-in Hybrid en BMW X1 van de band. Het aantal werknemers is quasi verviervoudigd, onder hen een duizendtal Belgen uit het Maasland. Binnen de VDL Groep is de autoassemblage de grootste divisie geworden, met een aandeel van 52 procent. Dat percentage zal allicht nog oplopen door het succes van BMW X1.

Goed rapport van J.D. Power

De fabriek in Born heeft inmiddels de inspecteurs van het gezaghebbende Amerikaanse onderzoeksbureau J.D. Power over de werkvloer gekregen en die hebben de plant gerangschikt bij de vijf beste ter wereld én de op een na beste BMW-fabriek wereldwijd. Dat opent perspectieven richting nieuwe klanten. Vandaag wordt de capaciteit van de fabriek in Born niet ten volle benut en dat verklaart waarom de VDL-directie nog op zoek is naar een bijkomende klant. Hierover Miel Timmers (VDL-woordvoerder): ‘VDL wil zijn lot niet verbinden aan één constructeur, risicospreiding is een onderdeel van onze bedrijfsstrategie. In feite willen wij voor zoveel mogelijk klanten zoveel mogelijk producten maken.’

Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het
© .

Samen sterker

Ingrijpende strategische beslissingen worden doorgaans vooraf doorgepraat met de medewerkers, van laag tot hoog. Dat zorgt voor een grote betrokkenheid van de mensen op de werkvloer bij het beleid en motiveert hen om het beste van zichzelf te geven in het belang van hun bedrijf.

Kracht door samenwerking! Zo staat te lezen in een persbericht. De open overlegstructuur binnen het bedrijf staat haaks op de terughoudendheid van de VDL Groep tegenover de media. Aanvragen voor een fabrieksbezoek of interview worden zelden gehonoreerd. Dat is jammer, want de VDL-story is een positief verhaal dat een voorbeeld voor andere kan zijn. Het bewijst op een overtuigende wijze dat de maakindustrie in West-Europa wel nog een toekomst heeft, mits pragmatisch ondernemerschap en een no nonsense aanpak. Door ingewikkelde en tijdsintensieve handelingen aan de band te laten uitvoeren door robots spaart VDL Nedcar veel tijd en geld, kan het concurreren met de Oost-Europese en Aziatische autofabrieken én geldt het als een voortrekker van de Nederlandse maakindustrie. “Een doorgedreven robotisering en grotere arbeidsflexibiliteit vormen de beste garantie voor werk in eigen streek. Onze fabrieken in het buitenland zijn er gekomen op uitdrukkelijk verzoek van onze klanten en blijven tot een minimum beperkt”.

Eind vorig jaar heeft Wim van der Leegte de fakkel doorgegeven aan zijn jongste zoon Willem (36). De Commandeur in de Orde van Orange-Nassau wordt in augustus zeventig en controleert voortaan als gedelegeerd commissaris de gang van zaken. Zijn oudste zoon Pieter en dochter Jennifer zetelen in de directieraad.

Ter afsluiting: Wim van der Leegte behaalde in 2004 alsnog een hogeschooldiploma en zorgde er eigenhandig voor dat de Nederlandse vlag in het VDL-logo verweven zit.

Contracten van onbepaalde duur

VDL-woordvoerder Miel Timmers laat weten dat VDL-Nedcar vanaf nu maandelijks 80 werknemers een contract van onbepaalde duur zal aanbieden. Het bedrijf wil op die manier tegemoetkomen aan de kritiek dat werknemers eeuwig lang met een tijdelijk (proef)contract gelijk hard moeten werken als hun collega’s van het eerste uur – tegen een lager loon en met minder sociale voordelen die inherent zijn aan een proefcontract.

Maakindustrie in West-Europa heeft nog toekomst: VDL Nedcar bewijst het
© .

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content