Australië mag niet terugdeinzen voor zware sancties

De schade die door het ongeval met een Chinees kolenschip is toegebracht aan de Australische koraalriffen is onomkeerbaar.

Gedurende de eerste weken van april berichtte verschillende kranten enkele weken lang over het ongeval met een Chinees kolenschip in Australische wateren.

De Shen Neng, een vrachtschip van het chinese bedrijf Shenzhen Energy Transport, liep vast op het Great Barrier Reef aan de oostkust van Australië, een spoor van olie en een kilometerslange scheur in het koraalrif achter zich latend. Na een reis naar Australië en een bezoek aan het aanpalende koraalrif probeer ik sedert enkele jaren op de hoogte te blijven van het reilen en zeilen (vergeef mij deze uitdrukking gezien de context) van onze tegenvoeters. Natuurlijk is dit soort berichtgeving niet van het soort dat ik graag lees.

Op zaterdag 3 april toonde een Chinese staatsburger zich de perfecte vertegenwoordiger van zijn land: ongehoorzaam en koppig. Een Chinees kolenschip van 230 meter lang voer met volle kracht en een aanzienlijke snelheid tegen het Australische Groot Barrièrerif op, zo’n 120 kilometer ten oosten van de stad Rockhampton in de staat Queensland. Dit waardevolle zeegebied is op zich al zeer kwetsbaar en kon de dreiging van 950 ton olie die haar -letterlijk- boven het hoofd hing dus best missen. Het schip liep vast op de kwetsbare koralen en was zeer moeilijk los te maken. Vooreerst werd het lek voorlopig gedicht en het schip gestabiliseerd zodat het niet in stukken zou breken. Na enkele pogingen om het schip los te trekken bij vloed werd het eerst alsnog leeggepompt en ten slotte slaagde men erin om het schip op zondag 11 april te verwijderen. Het schip bevond zich op het ogenblik van het ongeluk ver buiten de toegelaten scheepvaartroute.

Een fout van dat kaliber kan niet louter berusten op een vergissing, maar heeft te maken met nalatigheid en onkunde. Om die reden mag Australië er niet voor terugschrikken zeer streng op te treden. Tot nog toe gold een maximumboete van 1, 75 miljoen Australische dollar. Dat bedrag moet echter opgetrokken kunnen worden, overeenkomstig met de ernst van de gevolgen. Daarenboven moeten naast bedrijven ook individuele schuldigen gestraft kunnen worden voor hun fouten.

De schade die door de het schip toegebracht werd aan het rif is onomkeerbaar. Grote oppervlaktes van koraal zijn afgebroken of zwaar beschadigd. Koraal is eigenlijk een verzameling zeedieren van slechts enkele millimeter groot. Deze poliepen, zoals ze genoemd worden, leven vaak in kolonies, die dan onderdeel gaan uitmaken van grotere koraalriffen. De grote formaties van kalksteen die koralen eigenlijk zijn, worden gemaakt doordat de poliepen uit een kolonie een gezamenlijk, uitwendig kalkskelet aanmaken. Het duurt echter ettelijke jaren vooraleer formaties van zulke afmetingen gevormd worden.

Daarenboven is een koraalrif een biologisch systeem dat voor het grootste deel zichzelf onderhoudt door een vorm van hergebruik. Zo wordt een belangrijke voedselbron, het zooplankton, voor een groot deel door het rif zelf geproduceerd. Wanneer dan grote stukken koraal verdwijnen wordt het dus erg moeilijk voor het rif om in zijn eigen onderhoud te voorzien. Daarenboven heeft een recente studie van een Australisch onderzoeksteam aangetoond dat de snelheid waarmee koraal kalk uit het zeewater opneemt, de laatste 20 jaar reeds sterk is afgenomen en dit leidt al tot een vertraagde groei van koralen. Deskundigen zijn van mening dat het ten minste twintig jaar zal duren eer het koraalrif zich herstelt.

Het rif is daarenboven allesbehalve een op zichzelf staand organisme. De koraalpoliepen creëren een complete leefgemeenschap, waar vele andere planten en dieren hun behuizing vinden. Het koraalrif biedt een onderkomen aan een enorm grote hoeveelheid vissen en andere organismen. Het strekt zich uit over een lengte van 2600 kilometer en bestaat uit bijna 3000 aparte eilanden, waardoor het de grootste en meest diverse biotoop op onze aarde is. De beschadiging aan het koraalrif heeft dus een ingrijpende invloed op het hele ecosysteem. De schade beperkt zich trouwens niet alleen tot het koraalrif zelf. De gelekte olie spoelde tevens aan op het nabijgelegen North West Island, een belangrijke broedplaats voor zeevogels en zeeschildpadden. Stellen dat dit ongeluk een catastrofe is voor de fauna en flora in de wijde omtrek is dus amper overdreven.

Men zou uiteraard kunnen denken dat het hier om een jammerlijke vergissing gaat en dat niemand bewust een ongeluk met dergelijke vergaande gevolgen veroorzaakt. Australië doet er echter al enkele jaren alles aan om het Barrièrerif te beschermen. Dit gebeurt onder andere door het uitstippelen van scheepvaartroutes die schepen in een veilige zone rondom het rif moeten leiden. In het noordelijke deel van het rif moeten alle schepen hun positie aan de Australische autoriteit melden zodat ze per satelliet kunnen gevolgd worden.

Het schip in kwestie bevond zich echter kilometers buiten de aanvaarde vaarzone, het resultaat van achteloos omspringen met de reglementeringen. Volgens een onderzoek was het ongeluk te wijten aan een navigatiefout, veroorzaakt door de grote vermoeidheid van een officier. Volgens een rapport van het Bureau voor de Verkeersveiligheid had de stuurman in de voorafgaande 37 uur maar twee en een half uur geslapen. Gezien de gevolgen van het ongeluk kan en mag deze fout, die in de eerste plaats had kunnen en moeten vermeden worden, niet zomaar weggewuifd worden.

China heeft intussen al een kwalijke reputatie opgebouwd wanneer het gaat over milieuverontreiniging door schepen. In 2007 werd het moederbedrijf van Shenzhen Energy Transport, Cosco, reeds in verband gebracht met een olieramp in de baai van San Francisco en vorig jaar nog viel dezelfde naam in de zaak van een soortgelijk ongeval voor de kust van Noorwegen. Al deze feiten op een rij gezet lijkt het net iets teveel toeval en dit soort incidenten moet zo snel mogelijk een halt toegeroepen worden. Daarom moet Australië nu naar behoren reageren en een voorbeeld stellen voor de rest van de wereld. Er moet dringend een duidelijk signaal gegeven worden aan China.

Australië treft de nodige maatregelen en zet al stappen in de goede richting. Zo willen ze het satellietsysteem uitbreiden naar het hele Barrièrerif. Toch zal deze voorziening niet alle problemen oplossen. Het is belangrijk dat Australië de schuldigen straft in overeenstemming met de aard en de ernst van het incident. Vooreerst kunnen ze dat doen door de geldboetes nog te verhogen.

Daarnaast dient niet enkel het bedrijf, maar ook de bemanning te worden gestraft. De eindverantwoordelijke op het schip, de kapitein riskeert nu een boete van 55.000 Australische dollar, de stuurman een boete van 220.000 dollar en drie jaar cel. Deze bedragen zijn in de verste verte niet in overeenstemming met de ernst van de ramp. De boetes moeten hoger, zowel voor het bedrijf als voor de individuele verantwoordelijken en deze laatsten mogen in geen geval ontsnappen aan een gevangenisstraf.


Hannah Eeckhout Ternat