ACW/Arco/Belfius: Reynders en Vande Lanotte spreken zware woorden

Topministers van Di Rupo I roepen zelf de vragen op die klaarblijkelijk niet publiek mogen beantwoord worden. De ACW-saga blijft onverminderd aan de orde.

We raakten de voorbije weken blijkbaar aan zoveel gewend in de onverkwikkelijke ACW-saga dat zelfs bijzonder opmerkelijke uitspraken van topministers ons niet meer echt doen opkijken. De parlementaire onderzoekscommissie is van de baan omdat de Open VLD het niet aandurfde voor de tweede opeenvolgende keer de val van een regering te veroorzaken. Dit politieke gegeven neemt niet weg dat er in het hele ACW-dossier al te veel onbeantwoorde vragen op tafel blijven liggen. Recente uitlatingen van Didier Reynders en Johan Vande Lanotte zetten deze realiteit extra dik in de verf.

In Terzake van 7 maart deed vice premier Johan Vande Lanotte een opmerkelijke uitspraak omtrent de winstbewijzen van het ACW en de Waalse zusterorganisatie Mouvement Social (MS) in Belfius. Zoals bekend betaalt Belfius 112 miljoen euro voor de wederinkoop van die winstbewijzen. 72 miljoen (waarvan 60,3 miljoen voor ACW) wordt onmiddellijk betaald en 40 miljoen wordt uitbetaald over een periode van 10 jaar. De 72 miljoen gaat terug naar Belfius onder vorm van een achtergestelde eeuwigdurende lening met een rentevergoeding van 6,25%. Aanvankelijk was er hier nog eens 1,50% extra vergoeding voorzien maar die werd onder druk van de kritiek geschrapt.

We hernemen letterlijk de woorden van Vande Lanotte in de uitzending van Terzake van 7 maart: “Die winstbewijzen, het probleem zit hem bij het begin. De winstbewijzen bij de herstructurering van de bank toen die failliet aan het gaan was, daar heeft men denk ik niet gezien dat er winstbewijzen waren, of wel gezien, men mocht dat niet gehouden hebben, maar ze zijn er” (onze cursivering). Vice premier en grondwetspecialist Johan Vande Lanotte laat er dus geen twijfel over bestaan: bij de overname van Dexia Bank België hadden de winstbewijzen van ACW (en MS) moeten geschrapt worden. Met andere woorden: Belfius betaalt 112 miljoen euro voor iets dat niet meer zou mogen bestaan. Die conclusie dringt zich op, niet op basis van kritische analyses van Trends, De Morgen of de politieke oppositie maar wel op basis van de woorden van de meest eminente rechtsgeleerde binnen de regering (al is Koen Geens nu wel een ernstig concurrent).

Bovendien kan men de argumentatie rond de winstbewijzen nog verder door trekken. Vermits de winstbewijzen toch zijn blijven bestaan, hadden de houders van die winstbewijzen dan niet moeten mee participeren aan het verlenen van de garanties ten voordele van de restbank Dexia? Het ACW en het MS behielden de lusten van de winstbewijzen (zoals nu blijkt uit de 112 miljoen euro welke Belfius er voor betaalt) maar ontglipten aan de lasten die andere aandeelhouders, met name de staat en dus de belastingbetaler, wel dienden te dragen.

Het voordeel door de politieke besluitvorming aan ACW (en MS) verleend, is dus dubbel. Ten eerste ontsloeg men beide organisaties van de logische verantwoordelijkheid om mede pro rata garant te staan voor de Dexia restbank. Nu moet de belastingbetaler die verantwoordelijkheid alleen dragen. Concreet komt dit alles er op neer dat vermits de winstbewijzen recht gaven op afgerond 2% van de winsten men vanuit ACW ook 2% van de uitgestelde garanties (afgerond in totaal voor 50 miljard euro) had moeten opnemen. Ten tweede liet men toe dat de desbetreffende winstbewijzen ook nog eens lucratief verzilverd konden worden. “Maar ze zijn er”, zo concludeert Vande Lanotte inzake de winstbewijzen. Sorry, dat is een veel te makkelijke conclusie.

Zo mogelijk nog straffer zijn de uitspraken van die andere vice premier, MR-voorman Didier Reynders. In een recent interview met De Morgen en Het Laatste Nieuws catalogeerde Reynders de staatswaarborg voor de 800 000 Arco-coöperanten als een “eis van de CD&V”. Bovendien weet Reynders dat “mocht ik alles wat ik weet van de zaak Arco lekken, dan komen de kranten papier tekort”. Slik. Het Belgische publiek mag kiezen of het dit als een vorm van openlijk uitgelachen worden door een topminister moet beschouwen dan wel als een brutaal opgestoken middenvinger van diezelfde topminister.

Reynders zegt heel simpel dat we als gemeenschap en belastingbetaler eigenlijk nog niks weten van al het gedoe en gekonkel omtrent die Arco-deal. We mogen betalen maar mogen niet weten hoe de vork aan de steel is komen te zetten. Ja, Reynders is een cynicus en bij momenten een opportunistische strateeg maar zijn woorden zijn wat ze zijn. Hij is vandaag vice premier en minister van Buitenlandse Zaken en was in de dagen van de Arco-deal minister van Financiën. Zijn woorden kunnen niet anders dan zwaar doorwegen.

Het ronduit schandalige van de realiteit die Reynders hier tekent rond de Arco-deal, krijgt nog een extra dimensie door de recente onthullingen gedaan in De Tijd. Diverse tenoren uit de katholieke zuil blijken houders van Arco-deelbewijzen te zijn. Uitkeringen in hoofde van de staatswaarborg verleend (maar nogal betwist bij de Raad van State) aan de Arco-coöperanten gaat dus belangrijke financiële voordelen opleveren aan mensen die direct en indirect mede verantwoordelijkheid dragen voor het debâcle rond Dexia en Arco. Volgens De Tijd komt één van die toplui zelfs aan bijna 1400 deelbewijzen. Hoe het er in concrete bedragen voor individuen en groepen van individuen uitziet, is nog niet helemaal duidelijk.

Hoe dan ook rijst steeds meer de vraag of dit allemaal zo maar kan terwijl we ondertussen weten dat deze koepel op méér dan 1 miljard euro aan reserves zit? Zou het echt kunnen dat ook dit en vele andere dingen rond de Arco-deal allemaal toegedekt gaan worden in het kader van de grote omerta die hier steeds duidelijker vorm krijgt? Ja, dat kan best, maar dan moeten we wel op zoek naar een nieuwe omschrijving voor onze maatschappelijke ordening. Van een legitieme en transparante democratie kan dan bezwaarlijk nog sprake zijn.