Hubert van Humbeeck

‘Absurd proces tegen Pussy Riot-meisjes is geen teken van kracht’

Vladimir Poetin laat na zijn terugkeer als president zijn meer autoritaire kant zien. Maar Rusland is niet meer hetzelfde land als twaalf jaar geleden.

Als we Vladimir Poetin mogen geloven, komt het wel goed met de meisjes van Pussy Riot. Op bezoek in Londen ter gelegenheid van de Olympische Spelen – hij zag hoe het Russische zwaargewicht Tagir Khaibulajev goud won in het judo – zei hij mild dat ze wel een fout hadden gemaakt, maar dat ze daarvoor niet zo zwaar hoeven te worden gestraft.

De drie jonge vrouwen vormen een tot voor kort volstrekt onbekend punkbandje. Tot ze eind februari in volle campagne voor de presidentsverkiezingen in de kathedraal van Christus de Verlosser in Moskou opdoken. Ze voerden er voor de verbaasde ogen van de gelovigen een dansje op en zongen dat de Heilige Maria de Russen van Poetin moet verlossen. Het hele optreden duurde minder dan een minuut, maar was snel een hit op YouTube. De drie werden opgepakt en beschuldigd van godslastering. Ze zitten sindsdien in de cel en riskeren zeven jaar gevangenis. Op de eerste dag van hun proces werden ze vorige week met de handboeien om naar de rechtszaal geleid, waar ze de zitting konden volgen in een ijzeren kooi.

Rusland krijgt de voorbije weken kritiek voor zijn houding tegenover Syrië, maar ook het absurde proces tegen Pussy Riot blijft niet onopgemerkt. ‘Ik dacht dat de kerk van al haar kinderen hield’, zei een advocaat van de drie. ‘Maar blijkbaar houdt ze alleen van die kinderen die Poetin graag mag.’ Patriarch Kirill van de Russisch-orthodoxe kerk geldt als een steunpilaar van het regime. Ondertussen riskeert nu ook de bekende blogger en opposant Alexei Navalny enkele jaren cel omdat hij betrokken zou zijn in een zwendel met hout. De beschuldiging komt niet toevallig kort nadat hij het bewijs had geleverd dat het hoofd van de federale opsporingsdienst corrupt is.

Er werd tijdens de verkiezingscampagne verrassend fel tegen de terugkeer van Poetin geprotesteerd. Blijkbaar wil die de touwtjes weer strakker aanhalen. Zo werden op aansturen van het Kremlin snel enkele wetten door de Doema gejaagd die oppositie moeilijker maken. Wie aan een niet toegelaten betoging deelneemt, riskeert nu forse boetes. Er wordt nauwer toegezien op het internet en niet-gouvernementele organisaties die financiële steun krijgen uit het buitenland worden simpelweg als ‘buitenlandse agenten’ bestempeld. Poetin is bang dat er, zoals in Oekraïne, een ‘revolutie’ komt die met steun uit Amerika en Europa aanstuurt op democratische hervormingen. Het stoort Moskou al langer dat het Westen op die manier de Russische invloedssfeer binnendringt.

Vladimir Poetin was en is nog altijd erg populair omdat hij Rusland na de chaos van de jaren negentig weer trots en zelfvertrouwen gaf. Maar de verwachtingen van de stedelijke middenklasse zijn niet meer dezelfde als twaalf jaar geleden. Moskou heeft ook niet meer dezelfde inkomsten uit olie en gas om de maatschappelijke vrede altijd en overal af te kopen. Rusland staat daarom op een keerpunt. Kiest het met vallen en opstaan voor een meer open samenleving, of sluit het zich weer op in een autoritair bestuur? De verkrampte reactie op een studentikoze actie van drie jonge vrouwen is in ieder geval geen teken van kracht. Niet iets wat je verwacht van een zwarte gordel.

Hubert van Humbeeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content