Activiste Rachida Aziz schreef ‘Niemand zal hier slapen vannacht’: een slag in je witte gezicht

Rachida Aziz. © .
Ann Peuteman

Van het racisme waar ze keer op keer tegenaan liep, werd ze eerst wanhopig en daarna doodziek. Maar die tijd is voorbij: nu zegt Rachida Aziz de samenleving de wacht aan.

‘Mensen als ik zijn lang genoeg studieobjecten geweest’, schrijft modeontwerpster en activiste Rachida Aziz in Niemand zal hier slapen vannacht. Hoog tijd dus dat de rollen worden omgekeerd en mensen met een kleurtje hun eigen studiewerk gaan doen. Met haar eerste boek wil ze meteen het goede voorbeeld geven: in haast elk hoofdstuk blaast ze haar lezers omver met feiten, cases en cijfers. Het discours over de superioriteit van westerse waarden en normen wordt grondig doorgeprikt. Zo murw word je er op den duur van dat de bewijzen die ze aandraagt amper nog binnenkomen. Sprekender zijn de passages die uit Aziz’ eigen leven zijn geplukt. Hoe haar hele wereldbeeld op haar achtste veranderde, bijvoorbeeld, toen de juf haar flagrant benadeelde ten opzichte van haar witte klasgenootjes. ‘Mijn klasgenoten, mijn juf, mijn buren, de mensen die ik op straat tegen het lijf liep, waren plots wit geworden’, schrijft ze.

Zelfs aan goede bedoelingen die de mist ingaan, heeft Aziz tegenwoordig lak.

Zovele jaren later is dat schoolmeisje een volwassen vrouw geworden die slaat zonder te zalven en ‘wij’ ongegeneerd tegenover ‘zij’ positioneert. Haar pogingen om zo wit en aaibaar mogelijk te zijn, heeft ze overduidelijk gestaakt. Sommige schrijvers, zoals Dalilla Hermans, proberen de oogkleppen zachtjes weg te nemen, Aziz slaat ze eerder van je witte gezicht. Ze steigert zodra iemand nog maar de indruk wekt haar in een hokje te willen duwen. Zoals journalisten die haar vragen stellen over hoofddoeken, jihadisme of Marokkaanse restaurants. Anderen willen haar als rolmodel laten opdraven ‘om lotgenoten te tonen dat ze aan hun trieste lot kunnen ontsnappen’. Zelfs aan goede bedoelingen die de mist ingaan, heeft Aziz tegenwoordig lak. Omdat de witte samenleving al wijzer zou moeten zijn, maar ook omdat er volgens haar vaak kwaad opzet achter schuilgaat. Een achterdocht die soms ontstellend ver gaat.

Mensen die echt van kwade wil zijn, zullen Niemand zal hier slapen vannacht niet lezen. Dus is de vraag of de toorn van Aziz het verschil kan maken bij de Vlaamse middenmoot die – al dan niet bewust – onder een karrenvracht vooroordelen gebukt gaat. Misschien wel. Op voorwaarde tenminste dat ze haar onbehaaglijke boodschap blijft herhalen. Net zoals sommigen minstens tien walgelijke filmpjes van slachthuispraktijken moeten zien voor ze hun vleesconsumptie inperken, zijn er ook mensen die wel erg veel bewijzen van discriminatie nodig hebben voor ze hun eigen denken en doen onder de loep nemen. Net daarom is het godgeklaagd dat Aziz het stilaan zat is om dat discours te voeren. ‘Hoe zouden hun tv-debatten eruitzien als onze stoelen leeg blijven? (…) Loop weg, stop al je energie in je eigen projecten. Maak hen irrelevant’, luidt haar advies aan ‘lotgenoten’. Nu ziet het er niet naar uit dat haar oproep snel veel gevolg kan krijgen. Maar het zou wel doodjammer zijn als Rachida Aziz voortaan zelf wegblijft uit het debat. Dat heeft ze met dit boek wel bewezen.

Rachida Aziz, Niemand zal hier slapen vannacht, Epo, 264 blz., 19,90 euro.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content