Na het rondje te veel van Mathieu van der Poel: hoe gezond is topsport?

Mathieu van der Poel © Belga

Mathieu Van der Poel won voor het eerst in zijn carrière de Koppenbergcross, maar na de finish viel hij uitgeput neer. Wat doet topsport met je gezondheid? ‘Wie de lichamelijke en mentale draagkracht te frequent overschrijdt, helpt zichzelf in de vernieling.’

Sommige sporters puren 4 tot 8 extra levensjaren uit hun loopbaan. Dat geldt voor duursporters, zoals lopers, en spelers van ploegsporten zoals basketbal, honkbal, golf en American football. Winnaars van de Ronde van Frankrijk steken daar zelfs nog bovenuit. Krachtsporters, zoals gewichtheffers, leggen dan weer iets eerder het loodje dan de gemiddelde burger.

Dat zijn algemene vaststellingen. Of een topsportcarrière extra jaren oplevert, wordt veel minder duidelijk als je inzoomt op de details. In het American football lopen de zwaarste spelers 2 maal meer kans voor hun 50e te overlijden, vooral door een hartprobleem, dan hun slankere ploeggenoten. Gewicht is in die sport een doorslaggevend element om tegenspelers onderuit te halen, en sommige spelers eten dan ook veel om kilo’s bij te winnen. Aan deze kant van de plas scoren de Nederlanders in het voetbal extra jaren, maar niet de Duitsers of de Italianen. In Duitsland weegt de extra sterfte tijdens de oorlog en de zwakkere medische zorg in de jaren daarna nog door in de historische cijfers. Mensen moeten immers eerst overlijden voor je een zinvolle uitspraak kunt doen over hun levensduur. In het Italiaanse voetbal was er de extra sterfte door de nog altijd raadselachtige opstoot van amyotrofe laterale sclerose (ALS) sinds 2000.

Olympische lessen

De verklaring voor de opmerkelijke verschillen in levensverwachting binnen en tussen sporten is niet makkelijk aan te wijzen. Zo weten we niet hoeveel atleten onderweg naar de top afhaken onder druk van de inspanningen of zelfs vroegtijdig overlijden als gevolg van letsels of psychische problemen. De natuurlijke selectie speelt een rol. Mensen met een robuust gestel en een sterke mentaliteit maken meer kans om het tot topsporter te schoppen dan mentaal en lichamelijk fragiele mensen. Door alleen naar de toppers te kijken, kun je dus geen goede vergelijkingen maken.

We zijn beter voorzichtig met het trekken van besluiten uit de studies over de levensverwachting van topsporters.

Bij topsporters dragen behalve de sport op zich ook de medische omkadering en hun hogere sociaal-economische status bij tot een betere gezondheid en daardoor een langere levensverwachting. Daarnaast houden veel topsporters hun leven lang een actieve levensstijl aan, vaak tot op hoge leeftijd. Anderzijds zijn er de toppers die in hun worsteling met het zwarte gat na hun carrière ongezonde gewoonten kweken. We moeten dus voorzichtig zijn met het trekken van besluiten uit de studies over de levensverwachting van topsporters. Hun levenswijze kan het mogelijk positieve effect van hun sportbeoefening makkelijk wegdrukken.

Natuurlijk steekt die 8 jaar levenswinst (of meer) in sommige sporten de ogen uit. 90 halen of al op 82 stranden, het is een wereld van verschil. Maar dat geldt slechts voor een kleine groep, en meestal is het voordeel veel kleiner. Neem de 15.174 winnaars van een olympische medaille tussen 1896 en 2010. Hun winst is beperkt tot 2 jaar en 8 maanden. Niet zo indrukwekkend dus, want mensen met een gezonde, actieve levensstijl winnen ook al snel 1 tot 5 jaar. Als gewone sporter doe je dus niet onder voor olympiërs.

Gulden middenweg

Winnaars zingen het volgens onderzoek langer uit dan de gemiddelde burger. Wie niet kan rekenen op hun stevig gestel doet het beter wat rustiger aan. Hoe rustig, hangt af van de persoonlijke draagkracht. Zowel te weinig als te veel sporten pakt minder goed uit dan de weg tussenin. Wie de lichamelijke en mentale draagkracht te frequent overschrijdt, helpt zichzelf in de vernieling. Te weinig bewegen verzwakt lichaam en geest, waardoor je minder goed opgewassen bent tegen de tegenslagen van het leven. Tussen beide extremen blijven, betekent niet dat je het altijd kalmpjes aan moet doen. Af en toe mag je het systeem flink op toeren jagen, want dat prikkelt het om de zaken op orde te houden. Maar op een gouden medaille jagen, lijkt meer een riskant pad voor een lang en gezond leven.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content