In de nasleep van de aanslag op de luchthaven van Zaventem werden aan de Belgische luchtvaartpolitie nieuwe beveiligingsmaatregelen, extra agenten en twee miljoen euro voor nieuw materiaal beloofd. ‘Maar ruim twee jaar later blijken dat loze beloftes’, zeggen leden van de korpsleiding.
3 april 2016, ruim tien dagen na de aanslag in de luchthaven die aan 16 mensen het leven kostte, stijgen er vanaf Zaventem opnieuw vliegtuigen op. Maar de heropening van de luchthaven kwam er niet zonder slag of stoot. Na fors aandringen van de vakbonden en de luchtvaartpolitie beloofde minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) geld, extra personeel en een aantal nieuwe veiligheidsmaatregelen. Maar of die beloftes ook nagekomen werden?
In een recente open brief, gericht aan onder meer premier Charles Michel en minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon, klaagt eerste hoofdinspecteur P. M. dat er, ondanks beloftes in die zin, nog altijd geen mogelijkheid is om gerichte controles uit te voeren op de invalsweg naar de luchthaven. Hetzelfde probleem zou zich voordoen aan de busparking. ‘De inrichting van de plaats leent zich niet tot veilige, correcte politiecontroles’, zegt P.M. ‘Deze controles zijn een lachertje.’
Een aantal van de aangekondigde veiligheidsmaatregelen werd ondertussen wel gerealiseerd. Maar of die ook iets opleveren, is volgens leidinggevenden binnen het korps een andere vraag. Zo werden langs de invalsweg naar de luchthaven ANPR-camera’s geplaatst, die verdachte nummerplaten automatisch doorsturen naar het kantoor van de politie in het luchthavengebouw. ‘Op zich is dat een goed systeem’, zegt een hooggeplaatste bron die anoniem wenst te blijven. ‘Maar in onze context werkt het niet. Op het ogenblik dat we een signalement krijgen, bevinden de verdachten zich waarschijnlijk al in de parking. In de meeste gevallen zal er voor ons niets anders op zitten dan ze daar te voet te gaan zoeken. Onze Volkswagenbusjes, die tot op de draad versleten zijn, kunnen vanwege hun hoogte de parking niet in.’ Meer geschikte voertuigen werden al twee jaar geleden aan de korpsleiding beloofd, en zouden pas onlangs zijn besteld.
De wapens van de luchtvaartpolitie beschikken niet over ‘optische richtmiddelen’, waardoor ‘accuraat mikken’ heel moeilijk wordt ‘zonder onnodige slachtoffers te maken’.
Verder wordt nog aangestipt dat er, drie jaar na de installatie, nog altijd serieuze problemen zijn met de e-gates, de veiligheidspoortjes die de identiteitskaarten van passagiers met bestemmingen buiten de Schengenzone automatisch zouden moeten controleren. ‘Die e-gates zijn haast permanent defect vanwege mechanische of elektronische problemen’, zo melden verschillende bronnen.
Personeel haakt af
Ontevredenheid heerst er ondertussen ook over het personeelstekort. Kort na de aanslag beloofde minister Jambon 187 extra agenten voor alle Belgische luchthavens, maar zo veel zijn er volgens hoofdinspecteur P.M. sindsdien nooit aangeworven. Daar komt nog bij dat de luchtvaartpolitie in Zaventem al maanden met een leegloop kampt. Volgens Diederich Poisket, vakbondsafgevaardigde voor het ACOD, dreigt het tekort deze zomer op te lopen tot 85 personeelsleden.
‘Na de aanslagen hebben we inderdaad extra personeel gekregen, ‘ vertelt een bron binnen de korpsleiding. ‘maar dat waren vooral jonge mensen uit Limburg en West-Vlaanderen, die soms drie uur per dag moeten reizen om op hun werk te raken. Ze haken vandaag bij bosjes af en kiezen voor korpsen dichter bij huis, ook vanwege de erbarmelijke omstandigheden waarin ze hier moeten werken.’
Een van die omstandigheden is volgens de bron het kantoor waarin er moet worden gewerkt. ‘Wij, de operationele afdeling, zitten sinds de aanslagen in een kantoor dat daar niet geschikt voor is en dat vroeger gebruikt werd door de administratieve dienst. Er is bijvoorbeeld geen veiligheidsglas, geen camerabewaking en er zijn geen cellen. Ons vroegere kantoor raakte zwaar beschadigd door de aanslagen, waarna men besloot het met de grond gelijk te maken. De operationele luchtvaartpolitie zou worden gehuisvest in een gloednieuw gebouw van luchthavenuitbater BAC, maar onlangs kregen we te horen dat er in dat gebouw geen plaats zal zijn voor ons. Een oplossing is dus nog lang niet in het verschiet.’
Afgedankte wapens
Een wellicht nog zwaarwichtigere klacht gaat over de wapens die het korps ter beschikking heeft. ‘Om in te grijpen bij zware incidenten beschikken we over uzi’s, wapens die nog dateren uit de tijd van de rijkswacht en compleet verouderd zijn. Met die wapens raken we niet door de kogelvrije vesten die terroristen vandaag gebruiken. Daartegenover staan dan terroristen die kalasjnikovs gebruiken, en onze kogelvrije vesten moeiteloos kunnen doorboren. Al jaren worden ons nieuwe wapens beloofd, maar blijkbaar is ook dat een langetermijnproject.’
In afwachting van een definitieve oplossing heeft het korps wel de beschikking gekregen over MP5-machinepistolen. ‘Het zijn afgedankte wapens van een lokaal politiekorps’, weet hoofdinspecteur P.M. Bovendien, zo zegt een collega, beschikken de uitgeleende wapens niet over ‘optische richtmiddelen’, waardoor ‘accuraat mikken’ heel moeilijk wordt ‘zonder onnodige slachtoffers te maken.’
Volgens het ACOD is de situatie niet langer houdbaar, en zijn toekomstige acties niet uitgesloten. ‘Indien het politiepersoneel op de luchthaven beslist actie te voeren, zullen we het daarin ondersteunen.’ De vakbond wijst met de beschuldigende vinger naar de besparingsdrang van de regering-Michel. Al heeft volgens hoofdinspecteur P.M. ook luchthavenuitbater BAC hier boter op het hoofd. De uitbater zou meer geïnteresseerd zijn in de snelle afhandeling en het comfort van de passagier dan in de veiligheid. ‘Economisch belang voor veiligheid dus’, schrijft P.M. in de open brief. ‘Het komt erop neer dat de passagier zo weinig mogelijk moet en mag zien van controles en niet mag herinnerd worden aan wat er is gebeurd.’
Reacties
Jan Jambon: ‘Rekrutering van agenten duurt veel te lang’
Minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) bevestigt namens zijn woordvoerder Olivier Van Raemdonck dat niet alle beloftes die na de aanslagen werden gedaan vandaag al zijn nagekomen. ‘We hebben de budgetten vrijgemaakt, maar we slagen er soms niet in om ze uit te geven’, zegt hij. ‘Dat is onder meer zo als het gaat over rekruteringen. We vinden te weinig kandidaten, en de procedures om agenten aan te nemen duren veel te lang. We zijn hard aan de boom aan het schudden om daar verandering in te brengen, maar dat vergt tijd.’
Min of meer hetzelfde probleem doet zich volgens Van Raemdonck voor bij de beloofde investeringen in nieuwe technologieën. ‘De budgetten zijn vrijgemaakt, maar de procedures voor aanbestedingen duren nu eenmaal lang. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er sinds de aanslagen helemaal niets is veranderd. Zo is er bijvoorbeeld geïnvesteerd in een performant systeem van nummer-plaatherkenning. Het klopt dat er nog altijd een probleem is met de e-gates. We hebben hier te maken met een leverancier die het heeft laten hangen, maar we werken aan een oplossing.’
André Desenfants: ‘Instroom kan uitstroom moeilijk volgen’
André Desenfants, de directeur-generaal van de bestuurlijke politie, laat in een reactie weten dat sinds de aanslag in Zaventem alles ondernomen werd om de luchtvaartpolitie te versterken met 187 eenheden. De directeur-generaal erkent evenwel dat dat niet is gelukt. ‘Het is een algemeen gegeven dat de instroom moeilijk de uitstroom kan volgen en dat is nét de uitdaging waar we voor staan.’
Verder bevestigt Desenfants dat er nog altijd technische problemen zijn met de e-gates. ‘Onze diensten staan in nauw contact met alle partners om zo vlug mogelijk een oplossing te vinden in geval van problemen.’ Net als Jan Jambon merkt de directeur-generaal nog op dat een aantal investeringen op zich laat wachten vanwege de tijd die de aankoopprocedures in beslag nemen. ‘De aanschaf van materiaal vergt soms meer tijd wegens de wettelijke procedures die de federale politie moet respecteren. Ondertussen vinden we voorlopige oplossingen, zoals het geval is met de MP5-wapens.’
