Allergie-expert Marijke Hendrickx: ‘Alle berken verbieden is helaas niet haalbaar’

Berkenpollen zijn in opmars in ons land, tot frustratie van wie allergisch is, weet Marijke Hendrickx van Sciensano. ‘Ook luchtvervuiling kan het aantal pollen én allergische reacties de hoogte injagen.’

Het lijkt wel of mijn hooikoortsklachten met de jaren toenemen. Mijn partner ervaart hetzelfde. Ligt dat aan sterker wordende pollen of aan ons? (Inge Gotzen, Merchtem)

Marijke Hendrickx: Het kan allebei. Ons immuunsysteem is niet stabiel: we worden niet altijd met allergieën geboren, die kunnen nog ontstaan – en ook verdwijnen – op latere leeftijd. Het is best mogelijk dat u of uw partner over enkele jaren helemaal geen klachten meer heeft, of nóg meer. Daarnaast klopt het dat bepaalde types pollen, zoals berkenpollen, in opmars zijn in ons land. Graspollen nemen dan weer af.

Luchtvervuiling kan een rol spelen: studies tonen aan dat meer CO2 een verhoogde pollenproductie veroorzaakt. Het kan er ook toe leiden dat op één pollenkorrel meer allergenen voorkomen. Bovendien blijkt dat mensen feller reageren op pollen als er veel fijnstof aanwezig is.

Sinds jaar en dag heb ik last van allergieën, waaronder hooikoorts. Wat ik ook probeer, van antihistaminicum over homeopathie tot inspuitingen: niets helpt. Zijn er alternatieven? (Eva De Wilde, Neder-Over-Heembeek)

Hendrickx: Helaas zijn er geen mirakeloplossingen. U hebt de meest courante behandelingen al geprobeerd. Een antihistaminicum bestrijdt de symptomen van allergieën: dat werkt bij de meeste mensen vrij goed, maar er zijn wel bijwerkingen. De inspuitingen waarover u spreekt zijn een goed alternatief. Die bieden een soort immuuntherapie, waarbij geleidelijk aan meer allergenen worden ingespoten. Hun nadeel is dat ze niet iedereen vooruithelpen. Er bestaan wel nog andere zaken, zoals sprays die een filter in de neus leggen, maar ook die zijn niet zaligmakend. Zoveel mogelijk pollen vermijden blijft de boodschap.

Ik ben extreem allergisch voor berkenpollen; mijn allergoloog noemt berken ‘gifbomen’. Toch planten overheden en bedrijven er veel aan. Kun je dat niet beter verbieden? (Johan Sabbe, Kuurne)

Hendrickx: Ik begrijp uw frustratie. De berk is inderdaad de meest allergene boom in België. Het klopt niet dat hij de ‘uitverkoren’ boom is om in de publieke ruimte aan te planten – er worden bijvoorbeeld ook veel lindes, kastanjes en platanen geplant. Maar er zijn in ons land natuurlijk wel veel exemplaren van. Het zijn inheemse, robuuste bomen die goed ontwikkelen op arme grond, zogenoemde pioneer species. Het is ondenkbaar dat die ooit zullen verdwijnen. Om het lokale effect ervan te minimaliseren, kunt u misschien vermijden dat er berken staan in uw eigen tuin of die van uw buren. En let ook op voor de els en de hazelaar: veel mensen die allergisch zijn voor berkenpollen, zijn dat ook voor de pollen van verwante bomen.

Kan een hooikoortslijder beter met gesloten of met open ramen slapen? (Wim Annerel, Lokeren)

Hendrickx: ’s Nachts zijn de pollenconcentraties het laagst, onder meer door lagere temperaturen en avondlijke regenbuien, die het stuifmeel uit de lucht wassen. We moeten natuurlijk allemaal ons huis ventileren, dus is de nacht daarvoor ideaal. En ik heb nog een beter advies: zet dagelijks één uur de ramen wagenwijd open, voor een optimale verluchting. Dat kunt u beter laat op de avond doen, of net na een regenbui. In het pollenseizoen beginnen de concentraties rond 4 uur ’s ochtends alweer toe te nemen: als u dan met het raam open ligt te slapen, kunt u toch al last krijgen.

VRAAG VAN DE WEEK

Allergieën zijn een overreactie van het lichaam op vermeende boosdoeners. Betekent dat ook dat mensen met allergieën heviger reageren op échte boosdoeners, en dus minder ziek worden? Of verzwakken allergieaanvallen het afweersysteem net? (Eric De Vos, Boechout)

Hendrickx: Geen van beide veronderstellingen klopt. Ons immuunsysteem reageert heel specifiek op één bepaald type antigen. Als het overreageert op berkenpollen, zal het daardoor niet efficiënter reageren op pakweg een griepvirus. Bovendien is een allergische reactie een heel ander mechanisme dan een infectie.

Wie last heeft van sterke allergie-aanvallen, zoals veelvuldig niezen, hoeft niet te vrezen dat zijn immuunsysteem daardoor verzwakt. Mensen met chronische allergische reacties, zoals allergische astma, kunnen wel vatbaarder zijn voor longinfecties, omdat hun longen verzwakt zijn.